نفتی ها /وزارت نفت در سال نخست دولت چهاردهم با رشد تولید نفت و گاز، توسعه خطوط انتقال و افزایش ذخایر نیروگاهی، ضمن تامین پایدار انرژی در زمستان ۱۴۰۳، جایگاه ایران را در بازار جهانی تقویت و وابستگی به واردات سوخت را حذف کرد.
وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران در نخستین سال از فعالیت دولت چهاردهم، با برنامه‌ریزی و هم‌افزایی گسترده میان بخش‌های بالادستی، میان‌دستی و پایین‌دستی، موفق شد ۹۲ طرح ملی را با هدف ارتقای ظرفیت تولید، توسعه زیرساخت‌های انتقال و ذخیره‌سازی، و تثبیت جایگاه ایران در بازار انرژی جهان به ثمر برساند؛ پروژه‌هایی که نه تنها پاسخ به نیازهای کوتاه‌مدت و داخلی بودند، بلکه بخشی از استراتژی کلان کشور برای تقویت امنیت انرژی و تنوع‌بخشی به درآمدهای ارزی به شمار می‌آیند.
رشد کمّی ظرفیت تولید نفت و گاز
در حوزه تولید، ظرفیت برداشت روزانه نفت‌خام کشور با رشد ۱۲۰ هزار بشکه‌ای به سطحی رسید که امکان تثبیت صادرات و انعطاف در تأمین خوراک پالایشگاه‌ها فراهم شد. همزمان، برداشت روزانه گاز ترش به‌عنوان ماده اولیه پالایش گاز شیرین ۳۴.۸ میلیون مترمکعب افزایش یافت. این رشد در تولید گاز به‌ویژه برای پوشش مصرف زمستانی صنایع و نیروگاه‌ها اهمیت دارد.
افزایش تولید فرآورده‌های پالایشی
تولید بنزین و نفت‌گاز هر یک به میزان ۲.۵ میلیون لیتر در روز بیشتر شد؛ افزایشی که معنای راهبردی آن، صفر شدن نیاز به واردات سوخت در شرایط پیک مصرف و ایجاد مازاد برای صادرات هدفمند است.
زیرساخت‌های انتقال و ذخیره‌سازی
در بخش حمل و انتقال، احداث و راه‌اندازی هزار کیلومتر خطوط جدید فرآورده و گاز، از جمله خط راهبردی بندرعباس–رفسنجان به طول ۴۵۰ کیلومتر، تحول بزرگی در کاهش هزینه و ریسک توزیع سوخت ایجاد کرد. با حذف تردد بیش از ۱۶۰۰ نفتکش جاده‌ای در این مسیر، هم خطرات زیست‌محیطی و ایمنی در جاده‌ها کاهش یافت و هم راندمان شبکه توزیع بالا رفت.
ذخایر نیروگاهی سوخت مایع – شامل نفت‌گاز و نفت‌کوره – رشد ۶۰ درصدی را تجربه کرد و در کنار افزایش موجودی بنزین و سوخت هواپیما، قابلیت عبور ایمن از دوره‌های اوج تقاضا، به‌ویژه در زمستان، ایجاد شد.
تحول در بخش پالایش و فرآورش
واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه شیراز برای تولید بنزین با عدد اکتان بالاتر وارد مدار شد. در پالایشگاه آبادان، واحد هیدروکراکر با هدف ارتقای کیفیت نفت‌کوره و افزایش تولید فرآورده‌های با ارزش، و در پالایشگاه اهواز، واحد نمک‌زدایی جدید برای بهبود کیفیت خوراک ورودی آغاز به کار کرد. علاوه بر این، عملیات اجرایی واحد فرآورش مرکزی میدان آزادگان جنوبی یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی کشور آغاز شد.
گسترش زنجیره ارزش پتروشیمی
پروژه‌های بزرگ در بخش پتروشیمی شامل واحدهای تولید متانول، اوره، الفین، استایرن و پلیمر تکمیل شدند. این تولیدات نه تنها ارزش افزوده بیشتری نسبت به صادرات خام ایجاد می‌کنند، بلکه انعطاف‌پذیری ایران در رقابت با تأمین‌کنندگان منطقه‌ای را بالا می‌برند.
گازرسانی و توسعه شبکه
شبکه گازرسانی کشور در سال جاری شاهد اتصال صدها روستا، چند شهر کوچک و ده‌ها واحد صنعتی به شبکه ملی بود. همچنین پروژه‌های جمع‌آوری و استفاده از گازهای همراه نفت – که پیش‌تر مشعل‌سوز می‌شد – اجرا و بخشی از این گاز به چرخه مصرف و تولید برق بازگشت. توسعه و نوسازی ایستگاه‌های تقویت فشار نیز ظرفیت انتقال گاز را برای سال‌های آتی تضمین کرد.
بومی‌سازی، سرمایه انسانی و مسئولیت اجتماعی
با امضای ۲۵ قرارداد بومی‌سازی تجهیزات کلیدی پالایشگاهی و گازی، وابستگی به واردات این اقلام کاهش یافت و توان داخلی در ساخت تجهیزات پیچیده ارتقا پیدا کرد. وزارت نفت همچنین ۴.۸ هزار میلیارد تومان برای اجرای طرح‌های مسئولیت اجتماعی در حوزه‌هایی چون ساخت زیرساخت‌های آموزشی، بهداشتی و رفاهی در مناطق نفت‌خیز و گازخیز کشور اختصاص داد.
در کنار این اقدامات، صدور ۴۰ مجوز گواهی صرفه‌جویی انرژی و انتشار اوراق مرتبط، مسیر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پروژه‌های بهینه‌سازی انرژی و کاهش تلفات را هموار کرد.
این مجموعه اقدامات، ضمن تضمین تأمین پایدار انرژی برای مصرف داخلی، جایگاه ایران را به‌عنوان تأمین‌کننده مطمئن در بازار منطقه‌ای و به‌ویژه حوزه اوراسیا تقویت کرد. تحقق این حجم از پروژه‌ها در یک سال، پیوستگی سیاست‌های توسعه‌ای وزارت نفت در سه محور تولید پایدار، زیرساخت پایدار و ارزش‌آفرینی پایدار را به تصویر می‌کشد.
