نفتی ها /فائزه پناهی، مزیت رقابتی غول‌های پتروشیمی کره جنوبی زیر فشار تولید ارزان چین و فناوری پیشرفته خاورمیانه در حال فروپاشی است؛ هشداری که به ایران یادآوری می‌کند اگر امروز در فناوری، تنوع محصول و بهره‌وری سرمایه‌گذاری نکنیم، فردا ممکن است همان سرنوشت در انتظار ما باشد.
تنها هفت سال پیش، شرکت‌های پتروشیمی کره جنوبی رکوردهای میلیاردی در سودآوری ثبت می‌کردند. شرکت یئوچان ان‌سی‌سی در سال ۲۰۱۷ بیش از یک تریلیون وون سود عملیاتی داشت و نماد رشد و پویایی اقتصادی بود، اما امروز با شایعات ورشکستگی، کمبود نقدینگی و درخواست‌های پیاپی بودجه اضطراری دست‌به‌گریبان است.
وضعیت برای دیگر غول‌های این صنعت هم خوشآیند نیست؛ چهار شرکت بزرگ لوته کمیکال، ال‌جی کم، هانوا سولوشنز و کومهو پتروکمیکال که در سال ۲۰۲۱ بیش از ۹ تریلیون وون سود عملیاتی داشتند هم سال گذشته با زیان خالص ۸۷۸ میلیارد وونی روبه‌رو شدند و نیمه نخست امسال نیز زیان آن‌ها به ۵۰۰ میلیارد وون رسیده و پیش‌بینی می‌شود رکورد منفی تازه‌ای ثبت کنند.
در حالی که چین با سیل محصولات ارزان، بازار آسیا را قرق کرده و خاورمیانه با فناوری‌های تازه، اتیلن را به قیمت یک‌سوم کره می‌سازد، غول‌های پتروشیمی کره برای نفس کشیدن، واحدها را خاموش می‌کنند، زمین و ساختمان می‌فروشند و حتی برج‌هایشان را گرو می‌گذارند؛ صحنه‌ای شبیه قهرمانان خسته‌ای که زره‌شان ترک برداشته است.
مهمتر این که تجربه کره جنوبی برای ایران یک هشدار جدی است؛ هرچند ما امروز به لطف خوراک ارزان، موقعیت جغرافیایی و منابع عظیم نفت و گاز، در تولید محصولات پایه پتروشیمی مزیت داریم، اما اگر در فناوری‌های نو، تنوع محصولات، بهبود بهره‌وری و توسعه زنجیره ارزش سرمایه‌گذاری نکنیم، این مزیت به‌سرعت فرسوده خواهد شد و این در حالی است که رقبای منطقه‌ای مانند عربستان، قطر و حتی چین، با سرعت در حال نوسازی فناوری و کاهش هزینه تولید هستند و اگر ایران صرفاً به صادرات مواد خام یا نیمه‌خام بسنده کند، مزیت قیمتی خوراک هم دیگر کافی نخواهد بود.
حالا آینده این صنعت به تصمیمات امروز بستگی دارد؛ یا مسیر کره جنوبی را تکرار می‌کنیم، یا با نوآوری، سرمایه‌گذاری و استراتژی صادرات هوشمندانه، جایگاه خود را حفظ و تقویت خواهیم کرد.
