ترکیب نامتخصص در کمیسیون انرژی!

نفتی ها /بر اساس بررسی جدول تحصیلات، اکثر اعضای کمیسیون دارای رشته‌های نامرتبط با انرژی هستند؛تا جاییکه از مجموع بیش از ۲۵ عضو این کمیسیون:

 • تنها ۴ نفر دارای تحصیلات مشخصاً مرتبط با انرژی یا زیرشاخه‌های مهندسی آن (مانند مهندسی برق، مهندسی شیمی، مهندسی سیستم‌های انرژی، مکانیک ساخت و تولید، و مهندسی نفت) هستند.

 • در مقابل، با مواردی روبرو هستیم که کاملاً غیرتخصصی و در برخی موارد شگفت‌انگیز هستند:

 • فقه و مبانی حقوق اسلامی

 • ادبیات عرب

 • حقوق جزا و جرم‌شناسی

 • علوم قرآن و حدیث

 • بهیاری و مراقبت ICU

 • طراحی صنعتی

 • آبیاری و زهکشی

 • علوم سیاسی

 • کارشناسی ارشد مدیریت دولتی

 • علوم اجتماعی گرایش توسعه

 • رشته‌های حقوق عمومی و خصوصی

آیا واقعاً می‌توان انتظار داشت افرادی با این زمینه‌ها درک درستی از پیچیدگی‌های تکنولوژیک حوزه انرژی، تحلیل اقتصادی طرح‌های نفت و گاز، یا پیامدهای محیط‌زیستی سیاست‌های انرژی داشته باشند.

این نشان‌دهنده حضور غالب افراد با تخصص‌های غیر فنی در یک مرجع تخصصی است که نظارت بر صنعت نفت، گاز، برق و انرژی تجدیدپذیر را به‌عهده دارد.

این در حالی است که در کشورهای پیشرفته، کمیسیون‌های تخصصی پارلمانی به‌طور معمول از افرادی با سوابق علمی یا تجربی در همان حوزه تشکیل می‌شوند. زیرا تصمیم‌سازی در حوزه انرژی، نیاز به فهم فنی دقیق، آشنایی با فناوری‌های روز، دانش زیربنایی از منابع و چالش‌های زیست‌محیطی، و اشراف به بازارهای جهانی انرژی دارد. اما در ایران، ظاهراً تخصص قربانی مناسبات سیاسی، سهمیه‌بندی‌های جناحی و اولویت‌های غیرکارشناسی شده که این امر در شرایط جنگ با دشمن آینده مناسبی را برای کشور رقم نمیزند چراکه دشمنان ایران با نگاهی تخصصی سعی بر مدیریت دولتی و کشوری خود دارند و این غفلت ما صدمات جبران ناپذیری به کشور وارد خواهد ساخت.بنابراین حداقل پس از جنگ ۱۲روزه اخیر باید به دنبال تحولی جدی در سیاستگذاری‌های اقتصادی و تخصصی کشور بود.

نمونه بین‌المللی – ایالات متحده

به عنوان مثال هم اکنون کمیته‌های انرژی در آمریکا از اعضایی با تحصیلات کاملاً تخصصی و مرتبط تشکیل شده:

 • اعضای رسمی کمیته‌های انرژی و تجارت کنگره آمریکا و یا کمیسیون‌های مشورتی ملی، اکثراً دارای دکترای مرتبط با سیاست انرژی، مهندسی برق، مهندسی محیط‌ زیست و اقتصاد انرژی هستند .

 • برای مثال: Susan Tierney دارای دکترای برنامه‌ریزی منطقه‌ای از دانشگاه کورنل، با تمرکز بر سیاست انرژی و مقررات انتقال برق در آمریکا .

‏ • Marilyn A. Brown، استاد سیاست انرژی در Georgia Tech، با سابقه در آزمایشگاه ملی Oak Ridge و تحقیقات انرژی پاک و اقلیمی .

 • حتی مدیران و کارکنان میانی دفتر سیاست انرژی دارای مدرک پیشرفته (MPP، MPA، JD یا Ph.D.) در رشته‌های مرتبط با انرژی یا محیط زیست هستند.

در ایران، اکثریت اعضا بدون تخصص روشن فنی یا علمی در حوزه انرژی هستند، که کیفیت نظارت و سیاست‌گذاری را تضعیف می‌کند.

 • در آمریکا و بسیاری کشورهای توسعه‌یافته، ساختار کمیته‌های انرژی بر پایه تخصص، تجربه اجرایی و دانش فنی تعبیه شده است، که تصمیم‌گیری‌ها را مستحکم، مستدل و آینده‌نگر می‌سازد.

 • این تفاوت بنیادین نشان می‌دهد که آسیب عمده در ایران، نبود معیار تخصصی جدی در انتخاب اعضای کمیسیون‌های تخصصی است که باید اصلاح شود.

پیامدهای این ساختار چیست؟

۱. هدررفت منابع ملی: بی‌اطلاعی از پیچیدگی‌های فنی باعث می‌شود طرح‌های زیان‌ده و غیراقتصادی تأیید شوند.

۲. غفلت از انرژی‌های تجدیدپذیر: در شرایطی که دنیا به سمت انرژی پاک در حرکت است، این کمیسیون هیچ نقشه راهی برای توسعه انرژی‌های نو ندارد، شاید چون بسیاری از اعضای آن اصلاً درک دقیقی از آن ندارند.

 ۳. تضعیف سرمایه انسانی کشور: وقتی جوانان متخصص و فارغ‌التحصیلان مهندسی انرژی، نفت، محیط‌زیست و اقتصاد انرژی می‌بینند که کمیسیون تخصصی مجلس توسط افرادی با زمینه‌های غیرفنی اداره می‌شود، انگیزه و اعتماد به سیستم کاهش می‌یابد 

این ترکیب باعث می‌شود:

 • نظارت‌ها سطحی و نمایشی شود.

 • بررسی بودجه‌ها و پروژه‌های کلان با نگاه غیرتخصصی انجام شود.

 • سیاست‌گذاری‌ها به سمت شعارزدگی و بی‌اثر شدن پیش رود.