نفتی ها /پایینبودن بازدهی نیروگاههای تولید برق به دلیل مدیریت نامناسب توزیع سوخت باعث شده هم سوخت بسوزانیم، هم برق نداشته باشیم و هم هوای آلوده استنشاق کنیم!حالا آلودگی هوا در تهران و کلانشهرهای کشور به مرحله هشدار رسیده است و در این میان تغییر سوخت نیروگاهها از گاز به سوخت مایع گازوئیل و مازوت به عنوان اصلیترین دلیل آلودگی هوا مطرح میشود و مدتهاست که پای این موضوع به شبکههای اجتماعی نیز باز شده و مخاطبان این شبکهها با هشتک آلودگی هوا، مازوت نسوزانید و ... نسبت به این موضوع اعتراض کردهاند.
اما ماجرای اصلی این است که پایین بودن بازدهی نیروگاه های تولید برق باعث افزایش مصرف سوخت شده؛ در واقع راندمان نیروگاهها در ایران بسیار پایین است و به طور میانگین با سوخترسانی ۱۰۰ درصدی با استفاده از گاز ۴۰ درصد برآورد میشود؛ البته این عدد برای نیروگاههای سیکل ترکیبی بیشتر است و به بالای ۵۰ درصد میرسد و راندمان پایین نیروگاهها در کشور باعث شده تا تولید میزان مشخصی برق در قبال سوزاندن سوخت بیشتر محقق شود.
در واقع نیروگاهها اگر با بازدهی بالاتری کار کنند مصرف سوخت نیز پایین میآید و از همین رو حتی با وجود محدودیت تامین گاز که به دلیل بدمصرفی دربخش خانگی رخ میدهد، بازهم نیاز کمتری به سوخت مایع خواهند داشت.
اما سوال اینجاست که چرا نیروگاههای ایران به دنبال افزایش بازدهی خود نیستند و همواره سوخت بیشتری را برای تولید برق طلب میکنند؟ که نکته اینجاست پاسخ این سوال را باید در قیمت پایین سوخت نیروگاهها جستجو کرد.
طبق تبصره ۱۴ قانون بودجه سال جاری، قیمت گاز برای تحویل به نیروگاهها معادل ۱۰۰ ریال است که به وزارت نیرو پرداخت میشود و شرکت گاز تنها قبضی را صادر میکند تا این مبلغ به حساب وزارت نیرو واریز شود. بنابراین از این محل وزارت نفت و شرکت ملی گاز درآمدی ندارد؛ در مقابل، بر اساس قانون بودجه از سازمان هدفمندی به ازای هر مترمکعب گاز تحویلی به نیروگاهها، ۷۰ تومان حقالعمل به شرکت ملی گاز پرداخت میشود.
نگاهی به این اعداد نشان میدهد که نیروگاهها تقریبا گاز را به قیمت رایگان از وزارت نفت تحویل میگیرند و همین موضوع یکی از اصلیترین دلایل عدم توجه به افزایش راندمان نیروگاهها است.در واقع با توجه به ارزانی گاز و یا سوخت مایع جایگزین برای نیروگاهها، توجه به افزایش بازدهی دور از انتظار است.
و این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ در سرتاسر جهان حدود ۳۵ میلیارد دلار یارانه برای گاز اختصاص یافته که سهم ایران ۱۲.۲ میلیارد دلار، یعنی ۴۰ درصد این میزان است! یعنی ایران رتبهی نخست در پرداخت یارانهی گاز در جهان را به خود اختصاص داده است.
یک نگاه این است که وزات نفت میتواند به سیاستهای قیمتی متوسل شود تا اصلاح لازم در مصرف حاصل شود. اما واقع امر این است که وزارت نفت اساسا اختیاری در حوزه قیمتگذاری گاز و فرآورده ندارد. این وزارتخانه صرفا مجری هر گونه قیمتگذاری است. به عبارت دیگر، فرآیند قیمتگذاری در مراجعی بالاتر از وزارت نفت اتفاق میافتد. نتیجه در قالب قیمتهای جدید به وزارت نفت ابلاغ شده و این وزارتخانه نیز به نوبه خود این قیمت را به اطلاع مردم و متقاضیان و مجاری عرضه فرآورده میرساند.
بر اساس آمار شرکت ملی گاز ایران، از ابتدای سال جاری تاکنون ۶۱ میلیارد مترمکعب گاز به نیروگاهها تحویل شده است. بنابراین اگر تنها ۱۰ درصد در مصرف گاز نیروگاهها صرفهجویی شود و مصرف گاز در این بخش بهینه شود، بیش از ۶ میلیارد مترمکعب گاز آزاد خواهد شد که میتواند در بخشهای مولد تزریق شود.
حالا این اقدام با اجرای سیاستهای قیمتی که در بودجه سال ۱۴۰۱ پیشبینی شده آغاز خواهد شد. زیرا تجربه جریمه مشترکان پرمصرف در بخش خانگی از کاهش ۵۰ درصدی مصرف حکایت دارد.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که اگرچه به دلیل بدمصرفی بخش خانگی، مصرف گاز در زمستان جهش بالایی میکند و این موضوع باید با فرهنگسازی به تدریج اصلاح شود، اما با افزایش راندمان نیروگاههای تولید برق کشور، میتوان شرایط آسانتری را برای عبور از فصل سرد سال بدون قطعی گاز و برق و افزون بر آن افزایش ارزآوری با اختصاص گاز ذر صنایعی مانند پتروشیمی رقم زد.
پست الکترونیکی نفتیها به نشانی naftiha.ir@gmail.com برای دریافت نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و شکایات شما به عنوان پل ارتباطی این پایگاه خبری – تحلیلی با شما مخاطبان عزیز، در دسترس قرار دارد که شما مخاطبین عزیز نفتی ها میتوانید از این طریق با ما در ارتباط باشید.