نفتی ها /فائزه پناهی، ترکیه گام نهایی را برای حذف ایران از یکی از مهمترین کریدورهای گازی منطقه برداشته است؛ با طرح احداث خط لولهای دریایی از بخش کمعمق خزر، گاز ترکمنستان دیگر نه از خاک ایران، بلکه مستقیماً به آنکارا خواهد رفت. در حالی که دهها میلیارد مترمکعب گاز منطقه مسیر خود را به غرب پیدا کردهاند، ایران با ذخایر عظیمش همچنان درگیر ناترازی داخلی است و فقط تماشاگر عبور گاز از کنارش باقی مانده.
ایران زمانی شانس طلایی داشت که میتوانست گاز ارزان ترکمنستان را وارد کرده و از طریق آذربایجان به بازارهای جهانی صادر کند، اما هیچگاه به این مسیر اندیشیده نشد. پیشنهاد آن روز، امروز به یک واقعیت برای دیگران تبدیل شده است و حالا ترکمنها دیگر وابسته به شبکه روسیه نیستند، ترکیه به مرکز انتقال گاز تبدیل شده و آذربایجان هم با استفاده از ظرفیتهای دریای خزر، گاز میفرستد تا در نهایت به اروپا برسد.
در این میان فقط ایران است که از پروژههای ریلی، جادهای و گازی منطقه کنار گذاشته شده؛ حتی طرحهای کلان چین در قالب «یک کمربند–یک راه» ایران را نادیده گرفتهاند و ترجیح میدهند از بندر گوادر در پاکستان عبور کنند، نه چابهار. ایران همچنان گازی به پاکستان صادر نمیکند، چون بر سر قیمت با این کشور به توافق نرسید. نه خط لوله صلح به نتیجه رسید، نه صادرات به خلیجفارس، و نه حتی تأمین پایدار برای استانهای شمالی خودش.
سیدمهدی حسینی، معاون پیشین امور بینالملل وزارت نفت نیز به تازگی در گفتگویی گفت: سالها پیش هشدار داده بودم که «باید تمام گاز ترکمنستان را وارد کنیم، خطی به آذربایجان بزنیم و شمال کشور را با آن بپوشانیم، اما توجهی نشد». حالا همان سناریو، بدون ایران در حال تحقق است و در عوض، ما هزینه انتقال گاز از جنوب به شمال را هم باید بپردازیم.
حالا اما از میدانهای گازی مشترک تا خطوط لوله استراتژیک، همه چیز علیه ایران پیش میرود فقط به این دلیل که در حوزه دیپلماسی انرژی ایدهای وجود ندارد. جهان، مخصوصاً همسایگان، تشنه گازند. اما ایران، با شبکهای ناقص، ظرفیتهایش را یکییکی واگذار میکند. وقتی همه خطوط وصل میشوند، فقط آنکه بیتحرک مانده، حذف خواهد شد.