نفتی ها /فائزه پناهی؛ در حالی‌که جهان درگیر گذار انرژی و فشارهای زیست‌محیطی است، امارات متحده عربی در اقدامی بحث‌برانگیز، به‌سمت استخراج گاز شِیل با فناوری آمریکایی حرکت کرده است مسیری که هم بوی جسارت می‌دهد و هم نشانه‌ای از تغییر نظم قدرت انرژی در خاورمیانه است.
شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) با همکاری شرکت‌های آمریکایی، پروژه‌ای را آغاز کرده که هدف آن استخراج گاز از لایه‌های شیل در مناطق بیابانی ابوظبی است. نخستین داده‌ها نشان می‌دهد بازدهی برخی چاه‌ها حتی از میادین شیل آمریکا نیز بالاتر بوده است. اگر این ادعا درست باشد، خاورمیانه وارد فصلی تازه از رقابت انرژی می‌شود؛ فصلی که در آن فناوری، جای نفت ارزان را می‌گیرد و مفهوم «امنیت انرژی» از دل فناوری تعریف می‌شود، نه ذخایر زیر خاک.
اما این حرکت فقط یک دستاورد صنعتی نیست. امارات عملاً در حال عبور از الگوی سنتی اوپک است؛ الگویی که دهه‌ها بر پایه هماهنگی تولید و سیاست‌گذاری جمعی شکل گرفته بود. اکنون ابوظبی در مسیر استقلال فناورانه گام برمی‌دارد؛ الگویی که می‌تواند تعادل تصمیم‌سازی در اوپک را دگرگون کند. برای کشوری که به‌سرعت به‌دنبال جایگاه بالاتر در زنجیره ارزش انرژی است، اتکا به فناوری غربی نوعی سلاح ژئوپلیتیک جدید به‌حساب می‌آید.
در نهایت، پروژه شیل امارات، نماد عصری است که در آن منبع دیگر کافی نیست؛ آن‌چه اهمیت دارد مهارت در مهندسی منابع است و عمیق‌تر این که ایران اگر می‌خواهد جایگاه خود را در نقشه انرژی آینده حفظ کند، باید از خواب سنگین منابع بیدار شود؛ زیرا خاورمیانه‌ی جدید، نه بر محور بشکه‌های نفت، بلکه بر محور فناوری می‌چرخد./bloomberg