نفتی ها /فائزه پناهی؛ در یک هفته اخیر، زمزمه های بازنگری در فرمول تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و خبر حذف دو هاب انگلیس و هلند از فرمول قیمت‌گذاری خوراک گاز پتروشیمی‌ها، بازار سهام را تکان داده است؛ به گونه‌ای که فعالان بازار می‌گویند با این تغییر، هزینه تولید متانول و اوره تا ۵۰ درصد پایین می‌آید و سود شرکت‌ها جهش می‌کند. اما سؤال اصلی اینجاست: این تصمیم حمایت از تولید است یا باز کردن درِ جدیدی برای رانت انرژی؟
فرمول فعلی نرخ خوراک، بر پایه میانگین چند هاب جهانی است از جمله هلند و انگلیس که معمولاً گاز گران‌تری دارند؛ حذف احتمالی این دو، یعنی ارزان شدن گاز مصرفی پتروشیمی‌ها و در نتیجه رشد سود آن‌ها که در ظاهر اتفاقی مثبت؛ اما در واقع، این یعنی دولت بخشی از درآمد خود از فروش گاز را می‌بخشد تا شرکت‌های بزرگ بورسی سود بیشتری بسازند.
کارشناسان می‌گویند کاهش نرخ خوراک، اگرچه کوتاه‌مدت به نفع بورس خواهد بود، اما در عمل به معنای تداوم «یارانه پنهان انرژی» است؛ یعنی گاز ارزان برای کارخانه‌ها و هزینه سنگین برای دولت. تجربه گذشته هم نشان داده این نوع تصمیم‌ها معمولاً باعث رشد تولید یا صادرات واقعی نمی‌شود، بلکه فقط سود اسمی شرکت‌ها در ترازنامه‌ها بالا می‌رود.
بازار اما نگاه خودش را دارد؛ در هفته گذشته، سهام پتروشیمی‌ها دوباره جان گرفته‌اند و شاخص کل رشد کرده است و حالا سرمایه‌گذاران امیدوارند این تصمیم، آرامش را به صنعت برگرداند و پیش‌بینی‌پذیری سود شرکت‌ها را بالا ببرد. ولی پرسش جدی‌تر این است: اگر قرار باشد هر نوسان بازار با بخشیدن بخشی از منابع ملی جبران شود، این سیاست تا کجا دوام دارد؟
در نهایت این که اصلاح فرمول خوراک می‌تواند تصمیمی درست باشد، اگر هدفش واقعی‌تر کردن نرخ‌ها و ایجاد ثبات باشد؛ اما اگر صرفاً برای راضی کردن بورس انجام شود، نتیجه‌اش فقط توزیع دوباره رانت است؛ رانت گازی که سال‌هاست به اسم «حمایت از تولید»، جیب دولت را خالی‌تر و رقابت واقعی را ضعیف‌تر کرده است.
مخاطبین عزیز پایگاه خبری–تحلیلی نفتی‌ها؛ شما می‌توانید از طریق پست الکترونیک naftiha.ir@gmail.com و دایرکت پیج اینستاگرام نفتی‌ها به آدرس @NaftihaNews برای ارائه نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و سایر پیام‌های خود با ما در ارتباط باشید.
