نفتی ها /یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سودآوری در صنعت پالایش نفت کرک اسپرد است که از تفاوت بین قیمت یک بشکه نفت خام و یک بشکه فرآورده نفتی حاصل می‌شود و نقش مهمی در تعیین حاشیه سود پالایشگاه‌ها دارد.
روند کرک اسپرد در اسفندماه ۱۴۰۳
مهناز محمودخانی،کارشناس اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس توضیح داد: در اسفند ماه ۱۴۰۳، نرخ جهانی نفت خام کاهش یافته به نحوی که نرخ نفت خام عمان، دبی و برنت در اسفند ماه نسبت به ماه گذشته به ترتیب ۸، ۷ و ۶ درصد (به طور میانگین ۷ درصد) نزول کرده است. نرخ جهانی نفت خام عمان، دبی و برنت در اسفند ماه ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۱۲، ۹ و ۱۳ درصد کاهش داشته است؛ این امر به دلیل افزایش تنش‌های تجاری ناشی از اعمال تعرفه‌ها توسط ایالات متحده، افزایش امید فعالان بازار نسبت به توافق اوکراین با روسیه، برنامه‌های اوپک پلاس برای افزایش تولید و کاهش تقاضای چین در اسفندماه بوده است.
به گفته کارشناس اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس، نرخ میعانات گازی نیز در اسفندماه نسبت به بهمن ماه ۵ درصد کاهش داشته است. نرخ جهانی قیمت بنزین‌های اکتان ۹۵ خلیج فارس، ۹۵ سنگاپور و ۹۲ سنگاپور در اسفند ماه نسبت به بهمن ماه سال ۱۴۰۳ به ترتیب ۶، ۵ و ۵ (به طور میانگین ۵ درصد) کاهش داشته است. نرخ انواع نفت گاز و نفت کوره با درجات مختلف گوگرد نیز در اسفند ماه نسبت به بهمن ماه به ترتیب دارای کاهش ۷ و ۴ درصدی بوده است.
روند نرخ خوراک شرکت‌های پالایشگاهی
کارشناس اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس، تاکید کرد: به طور کلی نرخ خوراک شرکت‌های پالایشگاهی نسبت به نرخ محصولاتشان بدون نظر گرفتن تغییر در ترکیب تولید پالایشگاه‌ها، کاهش بیشتری را داشته باشد. نرخ خوراک شرکت‌های پالایشگاهی در اسفند ماه نسبت به بهمن ماه به طور میانگین ۷ درصد کاهش داشته است. همین امر باعث شده کرک اسپرد کل شرکت‌های پالایشی در اسفندماه نسبت به بهمن ماه به طور میانگین یک درصد افزایش داشته باشد. میزان کرک اسپرد در اسفند ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸ درصد افزایش داشته است.
مهناز محمودخانی گفت: کرک اسپرد کل نمادهای شپنا، شبندر و شتران به ترتیب ۷، ۵ و ۳ درصد در اسفندماه نسبت به بهمن ماه رشد داشته است و کرک اسپرد نمادهای شبریز، شاوان و شراز به ترتیب ۱، ۲ و ۵ درصد کاهش داشته است. علت اصلی کاهش کرک اسپرد کل نمادهایی چون شراز به خاطر وجود درصد بیشتر محصول نفت گاز در سبد تولیدی این پالایشگاه است. ۴۴ درصد تولید نماد پالایشگاه شیراز اختصاص به محصول نفت گاز دارد.
وی اعلام کرد: کرک اسپرد بنزین تمام نمادهای پالایشگاهی در اسفندماه نسبت به بهمن ماه افزایش داشته است. کرک اسپرد نمادهای شپنا، شبندر، شتران، شبریز، شاوان و شراز به ترتیب ۸، ۱۳، ۲۶، ۱۲، ۷ و ۶ درصد در اسفند ماه نسبت به بهمن ماه افزایش داشته است؛ این امر به این دلیل بوده است که درصد کاهش نرخ خوراک نسبت به نرخ محصولات بیشتر بوده است.
به گفته محمودخانی، در این ماه، برخی نمادها دارای تغییر در ترکیب محصولات خود بوده‌اند به نحوی که نمادهای شبندر و شبریز در این ماه بر خلاف ماه قبل، ۱۰۰ درصد بنزین تولیدی خود را به ترتیب به تولید بنزین اکتان ۸۷ معمولی (کاهش کیفیت) و بنزین اکتان ۹۱ یورور ۵ (افزایش کیفیت) اختصاص داده‌اند.
او افزود: در اسفند ماه ۱۴۰۳، میزان تولید انواع بنزین صنعت پالایشگاهی ۳ درصد افزایش داشته است. پالایشگاه نفت لاوان و بندرعباس به ترتیب ۵۲ و ۱۳ درصد دارای افزایش در میزان تولید بنزین در اسفندماه نسبت به بهمن ماه بوده‌اند؛ به نحوی که میزان تولید بنزین اکتان ۸۷ معمولی و نیز بنزین اکتان ۸۷ یورو ۵ در اسفند ماه نسبت به بهمن ماه ۱۷ درصد افزایش داشته است.
به گفته او، از سوی دیگر، میزان تولید اکتان ۹۱ یورو ۵، ۹ درصد کاهش داشته، این امر عمدتا به دلیل در پیش بودن تعطیلات نوروزی و افزایش تقاضای بنزین در کل کشور در اسفند ماه بوده است که باعث شده است که ترکیب تولید صنعت پالایشگاهی تغییر یابد. به نحوی که در بهمن ماه که ۵۱ درصد بنزین تولیدی پالایشگاه های مورد بررسی از نوع اکتان ۹۱ یورو ۵ بوده است در اسفندماه به ۴۵ درصد رسید و از سویی بنزین اکتان ۸۷ با رشد ۶ درصدی، ۴۸ درصد بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها را به خود اختصاص داد؛ با این حال به علت کاهش نرخ خوراک، در کل روند کرک اسپرد بنزین پالایشگاه‌ها در اسفند ماه نسبت به بهمن ماه صعودی بوده است.
محمودخانی گفت: کرک اسپرد نفت گاز تمام نمادهای پالایشی در اسفندماه نسبت به بهمن ماه کاهش یافته است. کرک اسپرد نفت گاز نمادهای شپنا، شبندر، شتران، شبریز، شاوان و شراز به ترتیب ۵، ۶، ۴، ۵، ۷ و ۱۰ درصد کاهش داشته است. این امر به دلیل کاهش کمتر مبلغ خوراک نسبت به مبلغ نفت گاز بوده است به نحوی که نرخ نفت گاز شرکت‌های پالایشگاهی به طور میانگین ۶ دلار بر بشکه در اسفندماه نسبت به ماه قبل کاهش داشته در حالی که نرخ خوراک به طور میانگین ۵ دلار بر بشکه نزول کرده است.
او تاکید کرد: کرک اسپرد نفت کوره تمام نمادهای پالایشگاهی در اسفندماه نسبت به بهمن ماه افزایش داشته است. کرد اسپرد نمادهای شپنا، شبندر، شتران، شبریز، شاوان و شراز به ترتیب ۱۹۱، ۹۲، ۱۰۵، ۱۷۴، ۵۵، ۷۴ درصد رشد داشته است؛ این امر به دلیل کاهش بهای تمام شده خوراک پالایشگاه‌ها بوده است.
تحلیل روند کرک اسپرد شرکت‌های پالایشگاهی
کارشناس اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس، توضیح داد: تحلیل یک ساله روند کرک اسپرد شرکت‌های پالایشگاهی در سال ۱۴۰۳ حاکی از این امر دارد که تا مهرماه، کرک اسپرد شرکت‌های پالایشگاهی روند نزولی و بعد از آن روند صعودی داشته که این امر به علت افزایش نرخ‌های جهانی محصولات نسبت به نرخ خوراک و از سویی تغییرات در ترکیب تولید محصولات پالایشگاهی بوده است؛ چون در دستورالعمل قیمت‌گذاری محصولات صنعت پالایشگاهی در سال ۱۴۰۲ بر خلاف دستورالعمل سال ۱۴۰۱، شرکت‌هایی که بنزین دارای کیفیت پائین را تولید کنند نسبت به سایر محصولات دارای کیفیت بالاتر، آسیب بیشتری خواهند دید؛ از این رو به نظر می‌رسد شرکت‌های پالایشگاهی استراتژی تولیدی خود را با الهام گرفتن از این موضوع، تغییر داده اند. به طور نمونه نماد شراز که تا شهریور ماه ۱۴۰۳، ۱۰۰ درصد بنزین تولیدی خود را به اکتان ۸۷ معمولی اختصاص داده بود، در مهرماه تغییر رویه داده و اکنون ۱۰۰ درصد بنزین تولیدی این پالایشگاه به اکتان ۹۱ یورو ۵ تعلق گرفته است.
محمودخانی اعلام کرد: در سال ۱۴۰۳، شرکت‌های پالایشگاهی عدم‌النفعی معادل ۳۳۱,۰۱۵ میلیارد ریال را بابت دستورالعمل ابلاغی سال۱۴۰۲ متحمل شده اند. عدم‌النفع شرکت‌های پالایش نفت بندرعباس و تهران به سبب تولید به طور میانگین ۸۵ و ۱۰۰ درصدی بنزین اکتان ۸۷ معمولی در ۱۲ ماه ۱۴۰۳، به ترتیب به میزان ۱۰۴,۴۹۸ و ۶۹,۴۱۲ میلیارد ریال بوده است. شرکت پالایش نفت اصفهان به سبب مقدار فروش بالا، به‌رغم تولید بنزین با کیفیت اکتان ۹۱ یورو ۵، به دلیل افزایش ضریب کاهشی در فرمول محاسباتی انواع بنزین، مشمول بیشترین مبلغ عدم‌النفع به میزان ۹۰,۵۳۴ میلیارد ریال شده است.
