نفتی ها /فائزه پناهی؛ سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، صنعت نفت و گاز جهان شاهد موج گسترده‌ای از اخراج نیروهای انسانی است. شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مانند ConocoPhillips، Chevron، BP و Shell در واکنش به سقوط قیمت‌ها، فشارهای اقتصادی و بازسازی‌های سازمانی، هزاران نفر از کارکنان خود را کاهش داده‌اند. کاهش نیروی انسانی، اگرچه برای شرکت‌ها به‌عنوان یک راهکار کوتاه‌مدت برای صرفه‌جویی در هزینه و بازسازی ساختار دیده می‌شود، اما پیامدهای عمیق اقتصادی و بازار جهانی را به همراه دارد.
در این میان، کاهش تولید و فعالیت شرکت‌های بزرگ جهانی، به‌طور غیرمستقیم می‌تواند فرصتی نسبی برای ایران ایجاد کند. با وجود تحریم‌ها و محدودیت سرمایه‌گذاری، ایران هنوز ظرفیت تولید و صادرات نفت و گاز را دارد و می‌تواند بخشی از خلأ عرضه در بازار جهانی را پر کند. اما بهره‌برداری از این فرصت نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، توسعه زیرساخت‌ها و مدیریت هوشمندانه منابع انسانی است.
شرکت‌هایی مانند SLB و Halliburton که در خدمات مهندسی و میدانی فعالیت می‌کنند، نیروی انسانی زیادی را کاهش داده‌اند. این موضوع برای ایران می‌تواند هم فرصت و هم تهدید باشد: از یک سو کاهش فعالیت این شرکت‌ها، فشار بر تامین تجهیزات و خدمات تخصصی وارداتی را افزایش می‌دهد؛ از سوی دیگر، ایران می‌تواند با توسعه ظرفیت‌های داخلی و ارتقای توان مهندسی، جایگاه خود را در پروژه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تقویت کند.
کاهش نیروی انسانی در غول‌هایی مانند BP و Chevron، همچنین می‌تواند اثر کوتاه‌مدتی بر قیمت‌های نفت داشته باشد، ایران با توجه به سهم خود در صادرات نفت، ممکن است از این نوسان‌ها بهره‌مند شود، اما باید توجه داشت که نوسانات سیاسی، اقتصادی و اوپک‌پلاس همچنان تهدیدی برای ثبات درآمدهای ارزی کشور است.
به طور کلی، این موج اخراج، درس مهمی برای ایران دارد: پایداری اشتغال در صنعت نفت و گاز، توسعه زیرساخت‌ها، افزایش بهره‌وری و آماده‌سازی نیروی انسانی متخصص، تنها راه مقاومت در برابر بحران‌های جهانی است و تجربه جهانی نشان می‌دهد که کاهش هزینه به قیمت از دست رفتن سرمایه انسانی، ممکن است کوتاه‌مدت سودآور باشد اما در بلندمدت هزینه‌های جبران‌ناپذیری برای صنعت و اقتصاد ملی به همراه دارد.
تحلیل حاضر، بر پایه گزارش اخیر boereport و مقایسه تطبیقی با وضعیت ایران نگاشته شده است.
