نفتی ها /ترکیه، یکی از پویاترین بازارهای برق در منطقه، با سرعتی کم‌سابقه در حال حرکت به‌سوی منابع تجدیدپذیر است؛ روندی که نه‌تنها ساختار انرژی این کشور را متحول کرده، بلکه آینده صادرات گاز ایران به ترکیه را نیز با چالش‌هایی جدی روبه‌رو کرده است. بر اساس داده‌های اندیشکده انرژی «امبر» و گزارش‌های میدانی رویترز، در خرداد ۱۴۰۴ برای نخستین‌بار، تولید برق خورشیدی در ترکیه از نیروگاه‌های گازی پیشی گرفت. این اتفاق نه صرفاً یک رکورد فنی، بلکه نشانه‌ای روشن از تغییر جهت راهبردی ترکیه به سمت کاهش وابستگی به گاز – به‌ویژه گاز وارداتی – محسوب می‌شود.
در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، تولید برق خورشیدی ترکیه ۴۷ درصد رشد داشته و همراه با انرژی بادی، حالا ۳۰ درصد از سبد برق این کشور را تشکیل می‌دهد. در مقابل، سهم برق گازی در سال گذشته تنها ۱۹ درصد بود. این تغییرات بخشی از یک سیاست بلندمدت برای خروج تدریجی از وابستگی به سوخت‌های فسیلی است؛ سیاستی که با توسعه سریع ظرفیت ذخیره‌سازی باتری تا ۸۰ گیگاوات‌ساعت در افق ۲۰۳۰ و همچنین راه‌اندازی قریب‌الوقوع نخستین نیروگاه هسته‌ای ترکیه، عمق بیشتری خواهد یافت.
اگرچه قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه تا سال ۲۰۲۶ برقرار است، اما با توجه به تحولات اخیر، تمدید آن دیگر یک فرض قطعی نیست. ترکیه به‌دنبال تامین انرژی ارزان‌تر، پایدارتر و متنوع‌تر است و گاز ایران در این معادله دیگر برگ برنده بی‌چون‌وچرا محسوب نمی‌شود. بدون بازتعریف سیاست صادراتی، بازنگری در مدل قیمت‌گذاری، سرمایه‌گذاری در فناوری و افزایش بهره‌وری، ایران ممکن است یکی از مهم‌ترین بازارهای خود را به تدریج از دست بدهد.
در نهایت این که ترکیه از گاز فاصله می‌گیرد نه از روی خصومت، بلکه با تکیه بر آینده‌نگری و استراتژی. اگر ایران نتواند همگام با این تغییرات، برنامه‌ای واقع‌بینانه و مبتنی بر تحول ارائه دهد، ممکن است نه‌تنها از بازار ترکیه، بلکه از رقابت منطقه‌ای در حوزه انرژی کنار گذاشته شود. اکنون زمان تصمیم است؛ نه برای واکنش احساسی، بلکه برای بازنگری راهبردی.
