نفتی ها /محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی در رابطه بستن تنگه هرمز گفت: این موضوع، بحثی کاملاً امنیتی و در حوزه کلان امنیت بین‌الملل است. تصمیم‌گیری در این سطح صرفاً در حیطه اختیارات شورای عالی امنیت ملی است؛ نهادی که آثار تصمیماتش تنها محدود به ایران یا منطقه نیست، بلکه پیامدهای جهانی دارد.
وی افزود: چنین اقداماتی پیامدهای بسیار پیچیده‌ای دارد؛ هم برای کشورهای منطقه و هم برای امنیت انرژی جهان.
مهرجو خاطر نشان کرد: حتی اگر مجلس هم تصمیمی در این زمینه اتخاذ کند، باز هم فصل‌الخطاب شورای عالی امنیت ملی است. بستن تنگه هرمز شاید از منظر نظری، ابزار چانه‌زنی به نظر برسد، اما تحقق عملی آن نیازمند بررسی همه‌جانبه است و هیچ کارشناس مسئولی نمی‌تواند به صراحت نظر قطعی درباره اجرایی‌شدن یا نشدن آن بدهد.
وی خاطرنشان کرد: حدود ۲۰ میلیون بشکه از تولید روزانه نفت جهان از تنگه هرمز عبور می‌کند؛ مشابه آن‌هم فقط تنگه باب‌المندب است. بنابراین حتی فکر کردن به چنین گزینه‌ای از منظر نظری شاید مطلوب برخی باشد، اما در عمل می‌تواند باعث گسترش تنش‌ها و حتی درگیری مستقیم در خلیج فارس شود.
این کارشناس انرژی افزود: آقای عراقچی به‌درستی در جمع سفرای کشورهای خارجی هشدار داد که اسرائیلی‌ها به‌دنبال کشاندن دامنه جنگ به خلیج فارس بودند و جمهوری اسلامی ایران با تدبیر جلوی این سناریو را گرفت. اگر درگیری‌ها به خلیج فارس کشیده شود، دیگر قابل کنترل نخواهد بود.
وی اضافه کرد: تأسیسات گازی کشور اهمیت راهبردی دارند، زیرا ۷۰ درصد گاز ایران از پارس جنوبی تأمین می‌شود. تنها یک حادثه کوچک در فاز ۱۴ پارس جنوبی رخ داد که به‌سرعت کنترل شد، اما همان هم باعث کاهش ۱۲ تا ۱۳ میلیون متر مکعب گاز شد. اگر تأسیسات ما در معرض آسیب قرار بگیرند، جایگزینی آن‌ها تا زمستان بسیار سخت خواهد بود.
مهرجو اضافه کرد: امنیت انرژی فقط مسئله ما نیست؛ قطر، عربستان, امارات و کویت و دیگر کشورهای خلیج فارس نیز در معرض تهدید قرار می‌گیرند. اقتصاد کل منطقه از چنین بحرانی آسیب می‌بیند. به همین دلیل، تصمیم‌گیری درباره تنگه هرمز صرفاً در صلاحیت شورای عالی امنیت ملی است و هرگونه اقدام نسنجیده، غیرقابل پیش بینی خواهد بود. این مساله می‌تواند به افزایش قیمت‌های جهانی نفت تا ۱۲۰ دلار بینجامد.
وی درباره بهره‌گیری از این ابزار به‌عنوان اهرم فشار علیه آمریکا گفت: «افزایش قیمت نفت شاید در کوتاه‌مدت برای برخی جذاب باشد، اما در عمل می‌تواند به نفع روسیه و آمریکا و دیگر کشورهای اوپک پلاس تمام شود؛ چرا که افزایش قیمت‌های نفت خام برای کشوری مانند روسیه که نفت خود را با تخفیف‌های سنگین به مشتریان می‌فروشد؛ مناسب است.
مهرجو ادامه داد: در صورت گسترش درگیری، صادرات نفت ایران نیز در معرض خطر قرار خواهد گرفت. ناوگان نفتکش ما در آب‌های آزاد بدون تجهیزات دفاعی، آسیب‌پذیر است. بنابراین ممکن است قیمت نفت بالا برود، اما ایران با کاهش توان صادراتی از مزایای آن بی‌بهره بماند.
وی افزود: در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی، ما باید از وضعیت موجود بهره‌برداری سیاسی و اقتصادی کنیم، نه اینکه خود را در معرض آسیب‌های چند برابری قرار دهیم.
به گفته وی تنگه هرمز به‌مثابه یک ابزار سیاسی و ژئوپولتیک قابل بهره‌برداری است، اما اجرایی‌کردن آن تبعات جدی دارد.
مهرجو بیان کرد: وقتی شخصیت‌های نظامی صحبت می‌کنند، حتماً باید پیام اقتدار منتقل کنند. در شرایطی که درگیری نظامی جریان دارد، نباید پالس ضعف به طرف مقابل ارسال شود. اما تحلیل میدان انرژی پیچیده‌تر است. ما بازیگر مهم منطقه‌ای هستیم و می‌توانیم با ابزارهایی چون تنگه هرمز، قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهیم، اما این کار نیازمند محاسبات دقیق و با پرهیز از اقدامات هیجانی است.
