سه‌نرخی شدن بنزین؛ آغاز اصلاح تدریجی برای توازن در مصرف انرژی

نفتی ها /در پی اعلام دولت برای تعیین نرخ سوم بنزین در کارت سوخت جایگاه‌ها، امین نوربخش کارشناس انرژی  با تأکید بر اینکه قیمت‌گذاری انرژی در ایران با شکل کنونی دیگر قابل‌تداوم نیست و اصلاح آن باید به‌صورت تدریجی و حساب‌شده انجام گیرد گفت: افزایش آنی و شدید نرخ سوخت می‌تواند پیامدهای اجتماعی و اقتصادی جدی داشته باشد، اما سه‌نرخی شدن گامی استوار برای عبور نرم از وضعیت فعلی است.

نوربخش با اشاره به اینکه دو نرخ اولیه بنزین ثابت می‌مانند، افزود: افزایش نرخ سوم تأثیر مستقیم بر رفتار مصرف‌کننده نخواهد داشت، بلکه هدف اصلی، تأمین بخشی از درآمد دولت برای اصلاح اقتصاد انرژی است و می‌تواند میزان واقعی مصرف بنزین را شفاف کند.

وی تأکید کرد که اصلاحات تدریجی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که اثر واقعی داشته باشند نه ظاهری؛ یعنی تغییر قیمت‌ها به سمت بازتاب هزینه واقعی تولید انرژی پیش برود.

نوربخش گفت: اگر هدف دولت اصلاح واقعی مصرف است باید گام به گام قیمت‌ها را اصلاح کند.

این کارشناس انرژی احتمال تأثیر تورمی خفیف را پذیرفت، اما آن را هزینه لازم برای دستیابی به بازار واقعی انرژی دانست و تصریح کرد: هدف باید رسیدن به نقطه‌ای باشد که دولت بابت هر حامل انرژی، معادل هزینه تولید را از محل فروش دریافت کند. در غیر این صورت منابع طرح‌های توسعه‌ای انرژی به‌دلیل مصرف بالا از بین خواهد رفت.

او با اشاره به تغییر وضعیت ایران از صادرکننده به واردکننده بنزین افزود: در سال گذشته میلیاردها دلار برای واردات بنزین هزینه شد. اگر این رقم صرف تولید فرآورده‌های نفتی و صادرات می‌شد، نه‌تنها ارزبری کاهش می‌یافت بلکه درآمدی پایدار برای پرداخت یارانه‌ها ایجاد می‌کرد.»

نوربخش در پایان خاطرنشان کرد که صادرات فرآورده‌های نفتی از جمله بنزین، یکی از پایه‌های تأمین یارانه‌هاست و کاهش آن فشار زیادی بر منابع مالی دولت وارد می‌کند.

به گفته او، اصلاح تدریجی قیمت بنزین نه‌تنها موجب حفظ منابع یارانه‌ای می‌شود بلکه از آسیب دیدن کم‌مصرف‌ها جلوگیری می‌کند. در مجموع، اجرای طرح سه‌نرخی را باید گام نخست دولت در جهت واقعی‌سازی قیمت انرژی و حمایت از عدالت مصرف دانست.