حاشیه‌های نفت و انرژی/ از ادعای رویایی وزیر نفت تا پاسخی به ابهام تولید نفت ایران!

نفتی ها /حاشیه نخست امروز را با ادعاهای رویایی وزیر نفت درباره تولید بنزین ایران یورو ۵ می‌پردازد؛ جواد اوجی، وزیر نفت، در امضای قرارداد طرح توسعه میادین چنگوله و بندکرخه ادعا کرد که در تمامی شهرها از سوخت یورو ۴ و یورو ۵ استفاده می‌شود و تمام پالایشگاه‌ها یا در حال توسعه یا در حال پیگیری تولید این سوخت هستند. به گفته او، تا دو سال آینده تمامی فرآورده‌های پالایشگاه‌ها یورو ۵ خواهد بود.

آن‌طور که گزارش داده، جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، با اشاره به اینکه هم‌اکنون ۷۵ درصد بنزین تولیدی کشور دارای استاندارد یورو ۴ و ۵ است، اعلام کرد: با راه‌اندازی واحدهای توسعه‌ای پالایشگاه نفت تهران، شیراز و تکمیل بخش دوم فاز ۲ پالایشگاه آبادان، ۱۰۰ درصد بنزین تولیدی استاندارد یورو خواهد داشت.
وی همچنین به بهره‌برداری از واحدهای توسعه‌ای پالایشگاه تهران در دهه گذشته، از جمله واحد بنزین‌سازی که بنا بود در این واحد، روزانه شش میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر بنزین تولیدی در این پالایشگاه به استاندارد یورو ۴ و ۵ برسد، اشاره کرد.
اظهارات متناقض نسبت به تولید بنزین یورو ۵ در کشور ادامه دارد. در حالی وزیر نفت ادعا می‌کند که در همه شهرها از سوخت یورو ۴ و یورو۵ استفاده می‌شود که طبق گزارشات شهروندان سوخت مصرفی موجود در بسیاری از جایگاه‌ها از استاندارد مصرفی برخوردار نیست.
تا کنون بارها وعده تولید بنزین یورو ۵ در مقیاس کلان در کشور مطرح شده اما سوخت توزیع‌شده در جایگاه‌ها، نحوه سوخت‌گیری خودروها، افزایش استفاده از اکتان بوسترها و در نهایت آلودگی هوا، خلاف این وعده‌ها را اثبات می‌کند.
آن‌طور که ایندیپندنت گزارش داده، در سال ۹۶، علیرضا صادق‌آبادی، معاون وقت وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، اعلام کرده بود که بزرگ‌ترین پالایشگاه تولیدکننده بنزین یورو ۵ جهان به ایران تعلق دارد و با راه‌اندازی فاز دوم ستاره خلیج فارس ۱۲ میلیون لیتر دیگر به تولید این محصول افزوده می‌شود.
همچنین چندی پیش علیرضا جعفرپور، مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج فارس، در اختتامیه رویداد «جام رسانه امید» اظهار کرد که این پالایشگاه، بزرگ‌ترین تولیدکننده بنزین در جهان است و ۴۰ درصد بنزین کشور را مطابق با استاندارد یورو ۵ تولید می‌کند.
این اظهارات که مدت‌هاست مطرح می‌شود، با واقعیت تطابق ندارد. در روزهای گذشته خبری مبنی بر توقف عرضه بنزین سوپر در کشور منتشر شده است. بنا بر روایت بسیاری از شهروندان بیش از دو ماه است که عرضه بنزین سوپر در کشور متوقف شده و در بسیاری از شهرهای کشور، حدود یک سال است که بنزین سوپر عرضه نمی‌شود.
اکنون یکی از مهم‌ترین فرآورده‌های نفتی در کشور، یعنی بنزین، با اینکه بارها وعده تولید بنزین یورو ۵ داده شده، همچنان از کیفیت مطلوب برخوردار نیست. بنا بر ادعای وزیر نفت، اگر قرار است تا دو سال آینده تمامی فرآورده‌های پالایشگاه‌ها استاندارد یورو ۵ را دارا باشند، چطور تا کنون این پیشرفت در زمینه بنزین اتفاق نیفتاده است؟
از سوی دیگر ادعا می‌شود که پالایشگاه خلیج‌ فارس، توان تولید ۴۰ درصد بنزین کشور را مطابق با استاندارد یورو ۵ دارد، اما مدت‌هاست که شهروندان به جهت دستیابی به استاندارد حداقلی بنزین مصرفی، مجبور به استفاده از اکتان بوسترها شدند. نحوه مصرف سوخت خودروهای مردم نیز نشان‌دهنده پایین بودن استاندارد بنزین توزیع‌شده در کشور است.
در چنین شرایطی، جلیل سالاری ادعا می‌کند که هم‌اکنون ۷۵ درصد بنزین تولیدی کشور دارای استاندارد یورو ۴ و ۵ هستند. روایت شهروندان از نحوه مصرف سوخت خودروها خلاف این ادعا را ثابت کرده و به نظر نمی‌رسد که در چنین شرایطی، وعده وزیر نفت محقق شود.
پیش‌تر گفته شد که بنا بر ادعاهای موجود در زمینه تولید بنزین یورو ۵ در ایران و تطابق نداشتن آن با روایت شهروندان، به نظر نمی‌رسد که پالایشگاه‌های کشور بتوانند تا دو سال آینده، استاندارد فرآورده‌های تولیدی خود را به استاندارد یورو ۵ نزدیک کنند.
از دلایل ناتوانی تحقق وعده‌های مطرح‌شده می‌توان به بازدهی پایین پالایشگاه‌ها، تحریم‌های بین‌المللی، مشکلات صادرات نفت و کاهش توان تولیدی در این زمینه اشاره کرد. این موضوع که در کشوری نفتی، توان تولید یکی از مهم‌ترین فرآورده‌های نفتی با استاندارد بالا وجود نداشته باشد یا توزیع آن مطلوب نباشد، امری است که مسئولان باید مورد توجه قرار دهند.
بسیاری از خودروسازان نیز اکنون ملزم به رعایت استاندارد یورو ۵ هستند اما بنزین مطابق با این استاندارد، در بسیاری از جایگاه‌ها توزیع نمی‌شود. به نظر می‌رسد علی‌رغم وعده‌های داده‌شده، یکی از مهم‌ترین فرآورده‌های پالایشگاهی کشور، مطابق با استاندارد یورو ۵ نیست. از این رو، برطرف شدن مشکلات زیرساختی، پیش‌شرط رسیدن تمام فرآورده‌های پالایشگاهی به استاندارد یورو ۵ است./تجارت نیوز

جاشیه دوم هم به یادداشتی از سید غلامحسین حسنتاش از کارشناسان ارشد نفتی پرداخته است که با ارائه یک نمودار مهم به شائبه های مطرح شده درباره افزایش تولید و صادرات نفت ایران واکنش نشان داده است.
در جریان مناظره‌های انتخاباتی بعضی از کاندیداها مطالب و اعداد و ارقام اغراق‌آمیزی را در مورد صادرات نفت خام کشور بیان کردند و افزایش صادرات نفت را به‌حساب توانائی دولت سیزدهم گذاشتند.
نمودار زیر آمار تشولید نفت خام کشور را بر اساس گزارش‌های ماهانه سازمان اوپک نشان می‌دهد. این گزارش اوپک بر مبنای متوسط ارقام ارائه‌شده توسط پنج منبع معتبر بین‌المللی است که بازار جهانی نفت را از جهات مختلف رصد می‌کنند و تولید نفت کشورها را اعلام می‌کنند. لذا موثق است و تا جایی کهنگارنده اطلاع دارد تاکنون مورد اعتراض ایران قرار نگرفته است.

توجه شود که دولت سیزدهم تقریباً از اوایل ماه اوت سال ۲۰۲۱ کار خود را آغاز کرده است و در حقیقت ۵ ماه از سال ۲۰۲۱ میلادی را دولت سیزدهم بر سر کار بوده است.
از ماه فوریه سال میلادی ۲۰۲۲ یعنی از اوایل این سال حمله گسترده روسیه به اوکراین آغاز شده و با توجه به تحریم‌هایی که غربی‌ها علیه روسیه و خصوصاً صادرات نفت و گاز این کشور اعمال کردند و نیز با توجه انفجاری که در ماه دسامبر ۲۰۲۲ در خط لوله گاز نورد استریم که گاز روسیه را به اروپا منتقل می‌کرد، رخ داد، فرصت بی‌نظیری برای افزایش صادرات نفت ایران در این سال فراهم شده بود.
اما در این سال متوسط تولید نفت خام ایران تنها ۱۶۲ هزار بشکه در روز افزایش یافته است که طبعاً مربوط به صادرات بوده است؛ یعنی متوسط صادرات نفت ایران در ماه‌های ششم تا هفدهم حاکمیت دولت سیزدهم باوجود فرصت تاریخی حمله روسیه به اوکراین تنها ۱۶۲ هزار بشکه در روز افزایش داشته است که آن‌هم عمدتاً به شرق دور و چین صادر شده و با توجه به رقابت با نفت روسیه با تخفیف‌های بسیار بالا فروخته شده است.

از ماه فوریه سال ۲۰۲۳ میلادی تولید و صادرات نفت خام ایران به‌صورت تدریجی شروع به افزایش کرده و در ماه می ۲۰۲۴ (آخرین آماری که در گزارش ماه جون سازمان اوپک منتشر شده است)، تولید نفت خام با ۶۷۲ هزار بشکه افزایش به ۳.۲۲۶ هزار بشکه در روز رسیده است.
 همان‌طور که در منظره‌های انتخاباتی توسط آقای پورمحمدی و همچنین توسط جواد ظریف مطرح شد و در سطح بین‌المللی هم ذکر شده است، ناشی از معافیت‌های اعمال‌شده توسط بایدن رئیس‌جمهور امریکا بوده است و اگر هنر توانائی وزارت نفت دولت سیزدهم بود باید ۵ ماه بعد از استقرار این دولت و با توجه به فرصت حمله روسیه به اوکراین، در سال ۲۰۲۲ خود را نشان می‌داد.
بنا بر آنچه ذکر شد. با توجه به حداقل ۱.۹ میلیون بشکه در روز ظرفیت پالایشگاه‌های داخلی کشور، در حال حاضر صادرات نفت خام ایران حدود ۱.۳۳۰ میلیون بشکه در روز است و لذا آنچه در بیان برخی از کاندیداهای ریاست جمهوری آمده است صحیح نیست./سید غلامحسین حسنتاش

حاشیه بعدی هم به کابوس ترامپ برای نفت ایران می‌پردازد؛ تحلیلگران روابط بین الملل معتقدند بازگشت ترامپ باعث خواهد شد صادرات نفت ایران دوباره آسیب ببیند. از سوی دیگر بازگشت ترامپ مستلزم آماده شدن ایران برای "افزایش فشار تحریم ها و شوک اقتصادی" بزرگتری است که مشخص نیست تا چه میزان بنیان های اقتصاد کشورمان توان تحمل آن را خواهد داشت.

لازم به ذکر است درج اخبار حواشی هفتگی حوزه نفت و انرژی در این بخش به منزله تایید آنها نیست و سایت تحلیلی خبری نفتی‌ها صرفا گردآورنده اخبار در این بخش خبری می‌باشد.