نفتی‌ها /در ماه گذشته نشریه «اویل پرایس» در یک گزارش تحلیلی به کشف اخیر یک میدان گازی در آب‌های شمالی ایران اشاره و تأکید کرد که این کشور قادر خواهد بود حداقل ۲۰ درصد گاز مورد نیاز اروپا را تأمین کند و این موضوع جغرافیای سیاسی منطقه را تغییر می‌دهد. گفته می‌شود توسعه‌دهنده اصلی این میدان گازی که به میدان چالوس هم معروف شد، شرکت نفت خزر است و سرمایه‌گذار چینی و روسی هم به این بهره‌برداری کمک می‌کنند.
در همین راستا در جلسه‌ای که به وسیله گروه تحلیلی پتروپال دانشگاه امام صادق برگزار شد، شاهین فرهمندیان، از مدیران صنعت نفت با اشاره به اینکه دریای خزر به طور کلی سه بخش شمالی، میانی و جنوبی دارد، افزود: میدان گازی چالوس در بخش جنوبی خزر است که عمق آن به ۱۲۵۰ متر هم می‌رسد و تا ۶۵ درصد کل حجم آب این دریا را پوشش می‌دهد که این مسئله برداشت از این میدان را دشوار می‌سازد.
وی در ادامه گفت: در گذشته در خزر میانی یک منبع بزرگ نفتی کشف شد که ظرفیت حدود ۵۰۰ میلیون بشکه نفت را دارا بود و به علت عمق بسیار کم آن، یعنی عمق بین ۱۰ تا ۲۰ متری، دارای توجیه اقتصادی بالایی بود.
فرهمندیان با اشاره به اینکه یکی دیگر از عواملی که بر اقتصادی بودن یا نبودن یک میدان تأثیرگذار است میزان ترش یا شیرین بودن و همچنین میزان اتان و پروپان موجود در آن است، افزود: در واقع گاز طبیعی شامل سه ترکیب اصلی است: متان، که عمده گاز طبیعی را تشکیل می‌دهد، اتان که ۱۲ درصد گاز را تشکیل می‌دهد و عموماً به عنوان خوراک پتروشیمی مصرف می‌شود و ترکیب پروپان و بوتان که کمتر از ۳ درصد است و معمولاً به عنوان سوخت پاک استفاده می‌شود.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: همچنین وضعیت جغرافیایی هر زمینی در ضریب برداشت آن و در نتیجه در اقتصادی بودن میدان تأثیرگذار است؛ به طوری که ایران و عربستان هردو تقریباً ۲۹۰ میلیارد بشکه نفت دارند و ایران فقط ۱۴۰ میلیارد بشکه را می‌تواند برداشت کند در حالی که عربستان تا ۲۷۰ میلیارد بشکه را می‌تواند برداشت داشته باشد.
وی افزود: نکته حائز اهمیت درباره میدان گازی چالوس این است که اولاً مطالعات زمین شناسی سطحی مطالعات روی میادین مجاور صورت گرفته و هنوز این میدان به صورت کامل کشف نشده است و اگر لایه‌های رسوبی مناسب باشد می‌تواند یک چهارم حجم گازی میدان پارس جنوبی و ۳۰ درصد گاز کل دریای خزر را شامل شود.
فرهمندیان با تأکید بر فقدان زیرساخت‌های مناسب پالایش و پخش در شمال کشور گفت: بعد از بررسی اقتصادی بودن منابع، عملیات توسعه با حفاری چاه‌ها و نصب تجهیزات سرچاهی، ساخت و توسعه سکوی بهره برداری (دریا) اجرای خطوط لوله، احداث پالایشگاه گازی و انتقال به مقصد صورت می‌گیرد که این اقدامات می‌تواند موجب تغییرات و حتی تخریب بخشی از محیط زیست استان شود و بایستی در این زمینه دقت بیشتری صورت بگیرد.
وی با اشاره به نظام حقوقی بهره‌برداری از دریای خزر گفت: بهره‌برداری برای سطح آب و ماهی گیری به صورت مشاع است ولی برای زیر بستر آن توافقی نشده است و در حال حاضر هر کشوری به صورت جداگانه بدون توافق کشورهای همسایه در حال برداشت از منابع نفت و گازی آن می‌باشد؛ گرچه روسیه به دنبال معرفی دریاچه خزر به عنوان دریای خزر است تا از نظام حقوقی رایج بر دریاها استفاده کند ولی تا به حال کار به جایی نبرده است.
این کارشناس انرژی با تأکید بر اینکه در بهره برداری از منابع گازی شمال باید از واگذاری طراحی برداشت از پروژه پارس جنوبی به توتال عبرت ببریم، افزود: نباید طراحی برداشت میدان را به یک پیمانکار آن هم به صورت مشترک سپرد تا طراحی اشتباهی در جهت برداشت از میدان ایجاد نشود.
فرهمندیان در پایان گفت: برداشت از میدان گازی چالوس به دلیل عمق بالای آب و دسترسی اندک به آب‌های آزاد به مراتب سخت‌تر از باقی میادین گازی ما است و حتی اطمینان کاملی از توان شرکت‌های چینی و روس که اعلام آمادگی برای همکاری کرده‌اند وجود ندارد و بایستی در این زمینه محتاطانه عمل کرد./مهر