نفتی ها /فائزه پناهی؛ امضای توافق سه‌جانبه آرامکو با هانیول آمریکا و دانشگاه ملک عبدالله عربستان برای توسعه فناوری "تبدیل مستقیم نفت‌خام به مواد شیمیایی" (CTC) نه تنها یک پروژه فناورانه، بلکه نقشه‌ای راهبردی‌ست برای عبور از عصر سوخت‌های فسیلی به دوران جدیدی که نفت نه به‌عنوان بنزین و گازوئیل، بلکه به‌عنوان ماده اولیه صنایع پیشرفته شیمیایی تعریف می‌شود و به زبان ساده‌تر، سعودی‌ها دارند "نفت فردا"
را دوباره اختراع می‌کنند.
در این فناوری، هر بشکه نفت به‌جای سوخت‌گیری خودروها، مستقیم به مواد پایه‌ای مثل الفین‌ها و پلیمرها تبدیل می‌شود؛ محصولاتی که تقاضای جهانی‌شان برخلاف بنزین و گازوئیل نه‌تنها کاهش نیافته بلکه رو به رشد است؛ آرامکو با این قرارداد می‌خواهد هزینه سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری را پایین بیاورد، راندمان کربن و انرژی را بالا ببرد و ارزش افزوده هر بشکه را چند برابر کند.
در شرایطی که آرامکو برای هر لیتر نفت خود "استراتژی پسافسیلی" می‌نویسد،اینجا اما چه خبر است؟ ما همچنان درگیر خام‌فروشی، عقب‌نشینی سرمایه‌گذاران، و بنزین وارداتی هستیم؛ ایران گرفتار اقتصاد انرژی یارانه‌ای است که حتی عرضه بنزین سوپر وارداتی هم در آن به یک بحران ملی بدل می‌شود و مهمتر آن که آیا کسی در وزارت نفت ما به این فکر کرده که اگر دنیا تقاضای سوخت را از دست بدهد، نفت ایران با چه آینده‌ای روبه‌رو خواهد شد؟
واقعیت این است که مسیر آینده انرژی جهان به سمت پتروشیمیایی شدن نفت و تنوع‌بخشی به ارزش افزوده حرکت می‌کند. آرامکو با توسعه فناوری‌های نوین، عملاً نفت خام را از یک کالای مصرفی به یک ماده استراتژیک در صنایع پیشرفته بدل می‌کند. برای ایران، معنای این تغییر روشن است؛ یا باید با سرمایه‌گذاری جدی در فناوری‌های نو و همکاری‌های علمی و صنعتی وارد این بازی شد، یا به حاشیه رانده شد که ادامه تکیه بر صادرات خام، آن هم در بازاری که روزبه‌روز محدودتر می‌شود، جز کاهش قدرت چانه‌زنی و افزایش وابستگی سیاسی نتیجه‌ای نخواهد داشت.
و در نهایت حقیقت این است در دنیای امروز، ارزش نفت دیگر در شعله‌های پالایشگاه و باک خودروها خلاصه نمی‌شود. ارزش نفت در دانشِ تبدیل آن نهفته است و هر کشوری که بتواند این مسیر را باز کند، صاحب آینده بازار انرژی خواهد بود. /
oilprice
