نفتی ها /چند سالی است استفاده از سوخت سی‌ان‌جی که در ایران رونق گرفته، تا جایی‌که بسیاری از صاحبان خودروهای شخصی و تاکسی در پی آن بوده اند تا خودرویشان را از حالت بنزین‌سوز به گازسوز تبدیل کنند. شاید یکی از مهم‌ترین دلایل این امر، هزینه اندک و آلودگی کمتر این سوخت نسبت‌به بنزین است. در ایران به‌دلیل وجود مخازن عظیم گاز، همواره قابلیت بهره‌برداری از این منبع برای سوخت خودروها وجود دارد. باتوجه به این موضوع، بسیاری از افراد و سازمان‌ها درپی سرمایه‌گذاری و احداث جایگاه سی‌ان‌جی در مناطق مختلف کشور هستند و به دلیل استقبال گسترده از این سوخت، شاهد گسترش احداث جایگاه‌ها و البته به‌همین میزان افزایش خودروهای گازسوز و به دنبال آن صف‌های طولانی گاز در جایگاه‌ها هستیم.
لزوم احداث جایگاه‌های سی‌ان‌جی در شهرهای مختلف کشور
یکی از اولویت‌های مهم وزارت نفت در دولت سیزدهم، توسعه صنعت سی‌ان‌جی در کشور است، بر این اساس شورای عالی انرژی در سند «تامین انرژی بخش حمل‌ونقل کشور تا افق ۱۴۲۰» به تمرکز سیاست‌های دولت بر توسعه سی‌ان‌جی و دو برابر شدن سهم آن در سبد سوخت کشور تاکید کرده است. هم اکنون توسعه سی‌ان‌جی در سبد سوخت کشور گرفتار یک چرخه بی‌نتیجه شده، به‌گونه‌ای که تشویق مردم به استفاده از سی‌ان‌جی ارزان به جای بنزین و افزایش سهم آن در سبد سوخت، نیازمند افزایش قیمت بنزین و اختلاف چشمگیر بهای این دو سوخت است. البته افزایش نرخ بنزین نیز نیازمند آن است که سی‌ان‌جی ارزان در سبد سوخت به اندازه کافی گسترش یافته باشد تا با افزایش قیمت بنزین مردم بتوانند از سوخت جایگزین استفاده کنند. درحال‌حاضر سهمیه بنزین خودروهای تک‌سوز در بخش‌های مختلف ناوگان حمل‌ونقل کشور ۲ تا ۳ برابر خودروهای دوگانه‌سوز است، درنتیجه وقتی دولت چنین سهمیه قابل‌ملاحظه‌ای را برای خودروهای تک‌سوز قائل شده است طبیعتا آنها اقدامی برای سی‌ان‌جی‌سوز کردن خودروهای خود نمیکنند. یکی از دلایل عدم استقبال مردم از سوخت سی‌ان‌جی دسترسی محدود به این سوخت پاک در برخی نقاط کشور است. باوجود احداث بیش‌از ۲۰۰۰ جایگاه سی‌ان‌جی در سراسر کشور، یکنواختی احداث این جایگاه‌ها در شهرهای مختلف رعایت نشده است و در کلانشهرهایی مثل تهران، مشهد و ... صاحبان خودروهای سی‌ان‌جی با مشکل کمبود جایگاه مواجه هستند. طبیعتا وقتی جایگاه‌های سی‌ان‌جی به اندازه کافی در دسترس نباشند، بسیاری از صاحبان خودرو رغبتی برای سی‌ان‌جی‌سوز کردن خودروهایشان نشان ندهند.
بیش‌از ۵۰ تا ۷۰ درصد قطعات جایگاه ها وارداتی هستند
چندی پیش دبیر و عضو هیات‌مدیره انجمن صنفی سی‌ان‌جی کشور با اشاره به اهمیت جایگاه های سوخت سی‌ان جی در تامین نیازهای انرژی اظهار کرد: «درحال‌حاضر روزانه در کشور بیش از ۲۳ میلیون مترمکعب سوخت سی‌ان‌جی مورد استفاده قرارمی‌گیرد، این در حالی است که می‌توانیم با همین امکانات تا ۴۰میلیون مترمکعب از نیازهای کشور را نیز تامین کنیم. استفاده از سوخت سی‌ان‌جی علاوه‌بر دستاوردهایی که در کاهش آلودگی هوا و محیط‌زیست دارد، می‌تواند زمینه صرفه‌جویی ۲۳میلیون‌لیتری بنزین را در کشور فراهم کند.»رهروان افزود: «اکنون بسیاری از مصرف‌کنندگان سوخت سی‌ان‌جی، دهک‌های پایین جامعه، کارگران و فعالان شبکه حمل‌ونقل درون‌شهری هستند و البته توجه به این افراد همواره مورد تاکید بوده است. بیش از ۵ میلیون خودرو دوگانه‌سوز در کشور وجود دارد.» وی در ادامه با اشاره به سرمایه‌گذاری کلان در زمینه توسعه جایگاه‌های سی‌ان‌جی کشور گفت: «متاسفانه بیش‌از ۵۰ تا ۷۰درصد قطعات و لوازم جایگاه‌های سی‌ان‌جی ازجمله اقلام الکتریکال و ابزار دقیق، وارداتی هستند که انتظار داریم در آینده با ایجاد زیرساخت‌های تکنولوژیک و انتقال صحیح فناوری و همچنین با کمک صنعتگران و شرکت‌های دانش‌بنیان بتوانیم با بومی‌سازی قطعات و تجهیزات جایگاه‌های سوخت سی‌ان‌جی کشور را از واردات این اقلام بی‌نیاز کنیم و میزان وابستگی را به خارج کاهش دهیم. ازسوی‌دیگر طبق برآوردهای کارشناسی حداقل میزان مصرف سی‌ان‌جی باید به ۶۰ تا ۸۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش یابد و به تناسب از مصرف سوخت‌های فسیلی مانند بنزین و گازوییل که آلایندگی زیادی دارند،کم کنیم. با این کار می‌توان ضمن صادرات به درآمدهای ارزی کشور هم کمک کرد.»
مشکلات استفاده از سی‌ان‌جی
اما مهم‌ترین مشکلاتی که مالکان خودروهای دوگانه‌سوز در درازمدت با آنها مواجه می‌شوند، خرابی‌های مکانیکی موتور خودرو است. این خرابی‌ها معمولا به صورت دوره‌ای بروز می‌کنند و هزینه تعمیر و نگهداری موتور این خودروها را بالا می‌برند تا جایی که برخی معتقدند عملا هزینه تعمیرات و نگهداری خودروهای دوگانه‌سوز از سود ناشی‌از اختلاف قیمت گاز طبیعی با بنزین نیز پیشی می‌گیرد. مهم‌ترین دلایل این خرابی را باید فشار و دمای بالای احتراق، انتقال حرارت زیاد به سرسیلندر و درنهایت خشک بودن گاز جست‌وجو کرد. این موارد درمجموع سبب آسیب‌های شدید به سوپاپ‌ها می‌شود که درپی آن آب‌بندی نامناسب موتور و کاهش توان رخ خواهد داد. خوشبختانه راه‌حل‌های رفع این عیوب در دسترس هستند و به همین دلیل این مشکل به‌راحتی در خودروهای پایه گازسوز قابل‌رفع است. اکثر کارشناسان، خودروهای دوگانه‌سوز را به بمب ساعتی تشبیه کرده‌اند که در جاده‌های کشور در حال تردد هستند. سازمان استاندارد کشور نیز کیفیت تولیدات دوگانه‌سوز را چندان بالا نمی‌داند و این محصولات را خطرناک توصیف می‌کند. ازسوی‌دیگر این خودروها آسیب‌پذیری بالایی هنگام تصادفات رانندگی دارند. جدا از این‌که خودرو دوگانه‌سوز نسبت‌به خودرو بنزینی خطرناک‌تر است و ایمنی کمتری دارد اما تعداد کارگاه‌هایی که به‌صورت غیرمجاز دوگانه‌سوز کردن خودرو را انجام می دهند نیز کم نیست.