نفتی ها /ماهنامه جهان پتروشیمی نوشت: یکی از پر بحث ترین معضلات جامعه کنونی ایران موضوع اشتغال بازنشستگان و افزایش بیکاری جوانان است، از سویی دیگر با نگاهی به سیستم های بازنشستگی سایر کشورها شاهد استقبال آنها از به کارگیری بازنشستگان در جهت رشد اقتصادی بهتر کشورشان هستیم، اما به راستی کدام ایدئولوژی میتواند سبب ارتقای صنعت اشتغال اقتصاد کشور گردد؟
اگر شما هم از آن دسته از افرادی هستید که مدام در حال غر زدن راجع به بالا بودن سال کارمندان اداره ها و یا مدیران ارگانهای مختلف وبیکاری جوانان هستید و عامل این بیکاری را فقط در به کارگیری بازنشستگان جستجو میکنید، باید بگوییم این امر با اینکه ایده ای درست می باشد اما در نوبه خود نیازمند تامل بیشتری نیز هست. در این که چرا جوانان باید بیکار باشند و بازنشستگان همچنان سر کارشکی وجود ندارد اما باید پیش از پایین آوردن سن بازنشستگی و تخلیه فرصت های شغلی فکری هم به حال از پس دادن حقوقهای و مزایای بازنشستگی سیل عظیمی از جمعیت مسن نیز باشیم که به نوبه خود شاید بیشتر از سایر معضلات بتواند به چرخه اقتصاد کشور آسیب برساند.
اگرچه باید خاطر نشان کند، علی رغم این که این سال ها بیشتر شاهد دست و پا زدن صندوق های بازنشستگی و دولت برای افزایش سن بازنشستگی بوده ایم باید گفت،عواملی چون سوءمدیریت در صندوقهای بازنشستگی در دورههای گذشته و تصویب برخی قوانین با هدف حمایت از برخی گروههای اجتماعی و شاغلان در مجلس طی یک دهه اخیر بدون آن که بار مالی آن پیشبینی شود باعث شده برای جبران و جلوگیری از ورشکستگی صندوقها اقدام به افزایش سن بازنشستگی کنند که این خلاف عدالت اجتماعی و افزایش بیکاری و بالارفتن سن اشتغال جوانان در کشور شده است.
از ناعدالتی این اوضاع فقط به این نکته اشاره میکنیم که ، تا پیش ازاین بسیاری از شاغلان و بیمهشدگان صندوقها با شرایط و فرمولهای قبلی بازنشسته شدهاند. و از سویی دیگر نیز این تصمیم بگیران، شرایط طاقتفرسای کار در کارگاههای ایران را نادیده میگیرند و وانمود میکنند در کشورهای اسکاندیناوی یا فرانسه زندگی میکنند که متوسط سن بازنشستگی در آنها ۶۵ سال است.
باید خاطر نشان کرد کشورهایی که سن بازنشستگی را بالا بردهاند، سختی کار در محیطهای کارگاهی خود را کاهش داده یا بهصورت کلی از بین بردهاند، اما در کشورما، دولت کوشش خاصی برای نوسازی صنایع و کاهش یا از بین بردن سختی کار نکرده و آمار حوادث کار نیز در حال افزایش است.
برای مثال اگر در کشوری مثل استرالیا سن بازنشستگی تا هفتاد سال است تمام جوانب کاری و سلامت افراد و حتی تفریحات کارمندان نیز در سیستم اداری به خوبی تبیین شده و کارمندان با علاقه زیادی مشغول فعالیت هستند از سویی دیگر بازه جمعیتی ومیزان نیروی جوان در این کشورها هم با کشورهای آسیایی بسیار متفاوت است.
نکته قابل ذکر بعدی این است که، طبق قوانین این کشور سن هفتاد سالگی به عنوان ماکسیمم فعالیتهای اداری کارمندان در نظر گرفته میشود و آنها میتوانند هر جایی که خسته شدند از سمت خود کنارهگیری کنند و بعد از سن هفتاد سالگی هم به هیچ عنوان نمیتوانند سمتی داشته باشند . این قانون در میان کشورهایی که سن بازنشستگی به مراتب کمتری دارند نظیر بریتانیا با ۶۵ سال و آمریکا با ۶۱ سال هم تعمیم دارد . این افراد بعد از یک سن تعیین شده انمیتوانند مسندی برای خود اختیار کنند .
اِلمان های میانگین سنی بازنشستگان
طبق بررسیهای ان جی اوی بین المللی HelpAge در سال ۲۰۱۵، وضعیت اجتماعی و اقتصادی افراد مقیم در ۹۶ کشور را رتبه بندی کرده است. این رتبه بندی بر اساس ۴ عامل مهم برای افرادی که در حال پیر شدن هستند، ایجاد شده است: امنیت درآمدی، وضعیت سلامت، استخدام و تحصیلات و در نهایت وضعیت کلی محیط برای افراد مسن.
با این تفاسیر، کشور سوییس امسال از کشور نروژ پیشی گرفته و در مقام اول یعنی بهترین کشور برای زندگی سالمندان قرار گرفت. همچنین کشور افغانستان برای سومین سال متوالی، در جایگاه بدترین کشور برای افراد سالمند قرار گرفت.
بازنشستگی دیرهنگام نیز در کشورهای اروپایی قوانین سختگیرانه و خاص خود را دارد و افراد نمیتوانند به خاطر علاقه به جایگاه و مقام خود بدون بازدهی چشمگیری بر مسند خود باقی بمانند، مولفه هایی همچون هماهنگی بیشتر با اهداف سیاسی اشتغال، میزان فعالیتهای روزانه و پیگیری پروژه های در دست و حتی از میزان کارافتادگی افراد و کارایی آنها همه میتواند درباقی ماندن یک فردبالای هفتاد سال برمسند قدرت موثر باشد.
در ادامه به معرفی ۵ کشور با پایین ترین میانگین سنی برای بازنشستگی و ۵ کشور با بیشترین سن بازنشستگی و بررسی وضعیت ها آنها خواهیم پرداخت تا با اهمیت تصمیم گیریهای درست و به دور از احساسات آنی در زمینه اشتغال و بازنشستگی افراد بیشتر آشنا شویم.
۵ کشور با کمترین سن بازنشستگی
۱-امارات متحده عربی
بومیان امارت متحده عربی میتوانند در سن ۴۹ سالگی بازنشسته شوند و از خدمات دولتی استفاده کنند اما برای مهاجران این کشور وضعیت قدری متفاوت و تا حدودی ناعادلانه است، این افراد باید تا شصت سالگی به کارخود ادامه دهند و ازهمین رو است که درکشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای عربی بیشتر شاهد نیروهای کاری غیر بومی در موقعیت های شغلی سخت علی الخصوص در صنعت پتروشیمی هستیم کارگرانی که با سودای پول برای اشتغال به این کشورها میآیند و تا فرسودگی باید در این مجتمع ها بدون حمایت خاصی مشغول به کار شوند.
۲- چین
کشور چین دومین رتبه را در پایین بودن میانگین سن بازنشستگی دارد متوسط سن بازنشستگی در این کشور ۵۶ سال است.
طبق گزارشات هم اکنون ۱۵ درصد از جمعیت کلی این کشور در سن بازنشستگی هستند و این امر خود به تنهایی، توانسته هزینه های بالایی برای دولتمردان این کشوربتراشد و چند سالی است که در صدد بالابردن سن بازنشستگی هستند .
جین ویگانگ از کارشناسان وزارت منابع انسانی و امنیت اجتماعی چین اظهار داشت: احتمال میرود این طرح در سال ۲۰۲۲ و پس از یک دوره گذار اجرایی شود و دولت چین آماده است تا سن بازنشستگی را به تعویق بیندازد چرا که با کاهش نیروی شاغل، آسیب به بازار کار و سیستم بازنشستگی این کشور آغاز شده است.
همچنین بررسیهای رسمی نشان میدهد جمعیت افراد ۱۶ تا ۶۰ سال با کاهش حدود چهار میلیونی به ۹۱۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ رسیده که برای چهار سال پی در پی افت داشته است.
۳- روسیه
متوسط سن بازنشستگی در روسیه ، سنگال، موزامبیک و ماداگاسکار همگی در ۵۷.۵ است.
سیستم بازنشستگی روسیه در سالهای اخیر با چالشهای زیادی روبهرو بوده است که یکی از آنها را میتوان کسری سالانه بالغ بر ۵۰ میلیارد دلاری این سیستم دانست. این کسری بالای صندوقهای بازنشستگی میتواند زمینهساز ورشکستگی این سیستم شود. به همین دلیل دولت روسیه به پیشنهاد کارشناسان و اقتصاددانان برجسته کشور، قوانین تازهای وضع کرد تا مانع از وخیمتر شدن اوضاع مالی سیستم بازنشستگی شود ولی این تغییرات نتوانست بحران را برطرف کند و هنوز هم این سیستم با مشکلات زیادی روبهرو است.
راه حل روسیه
برای حل این مشکل در اولین گام باید سن بازنشستگی رشد کند تا مردم برای سالهای طولانیتری مالیات بر درآمد یا حق بیمه بپردازند. پیشنهاد ما این است که هر ساله سن بازنشستگی در کشور شش ماه افزایش یابد تا اینکه به تدریج به ۶۳ سال برای زنان و مردان برسد و حتی برخی از مقامات اقتصادی بر ضرورت رساندن سن بازنشستگی به ۶۵ سال تاکید دارند. تفاوت سن بازنشستگی زنان و مردان هم مساله دیگری است که سبب شد تا فشار بر صندوقها افزایش یابد. باید سن بازنشستگی زنان و مردان یکسان شود و تمامی نیروهای کاری با وضعیت یکسانی در مقابل قانون کار قرار بگیرند.
بر همین اساس روسیه در سالهای اخیرتغییراتی را در سیستم بازنشستگی ایجاد کرد در گزارشات آمده است: "پوتین اخیرا قانون را امضا کرده است که سن بازنشستگی برای مقامات دولتی برای مردان ۶۵ و ۶۳ برای زنان در نظر گرفته شود. "
۴- هند
در حال حاضر سن بازنشستگی رسمی در هند ۶۰ است و در بخش خصوصی اخیرا این میانگین سنی را از ۵۸ به ۶۰ افزایش یافته است.
۵- ژاپن
میانگین سنی بازنشستگی در ژاپن ۶۱ سال است اما دولت ژاپن هم در صدد است تا به دلیل کمبود دائمی نیروی کار و هزینههای رفاهی، برنامههایی را برای افزایش سن بازنشستگی به ۷۰ سال در نظر بگیرد.
دولت ژاپن در بیانیهای اعلام کرده احتمال دارد پیشنهادها برای تغییرات قانونی در قوانین کار را از آوریل ۲۰۲۰ مد نظر قرار دهد و احتمالا حداقل سن بازنشستگی ۳.۴ میلیون نفر از شاغلانی که در آیندهای نزدیک، به سن بازنشستگی میرسند را از ۶۰ سال به ۶۵ سال افزایش خواهد داد.
در حال حاضر ژاپنیها میتوانند انتخاب کنند که در چه زمانی از ۶۰ سالگی تا ۷۰ سالگی خود بازنشسته شوند، با این تفاوت که کسانی که از ۶۵ سالگی به بعد بازنشسته شوند، حقوق بیشتری دریافت میکنند. این سیاست دولت ژاپن میتواند در کشورهایی چون آلمان، ایتالیا، چین و کره جنوبی نیز که با مشکل مشابهی نظیر کمبود کار و هزینههای رفاهی مواجهند، اجرایی شود.
۵ کشور با بیشترین میانگین سن بازنشستگی
۱. ایرلند
نظام بازنشستگی در ایرلند کموبیش شبیه انگلستان است. در این کشورهم بازنشستگان کمتر از ۸۰ سال ۱۵۹ تا ۱۶۷ پوند در هفته دستمزد دریافت میکنند، درحالیکه افراد بالاتر از ۸۰ سال ۱۷۵ پوند در هفته مستمری میگیرند. سالمندانی که اعلام کنند توان تأمین هزینههای گرمایی در زمستان را ندارند، میتوانند ماهانه ۲۰پوند بیشتر دریافت کنند. افراد بالاتر از ۷۰ سال میتوانند از برق و گاز رایگان استفاده کنند ولی این در صورتی است که شرایط مالی نامساعدی داشته باشند؛ حتی خدمات استفاده از شبکههای مختلف تلویزیونی به طور رایگان در اختیار این افراد قرار میگیرد تا بتوانند دوره سالمندی را بهخوبی پشتسر بگذارند.
۲- نروژ
نروژ یکی از کشورهای اسکاندیناوی است که سیستم بازنشستگی توسعهیافتهتری دارد. در این کشور سن بازنشستگی رسمی برای زنان و مردان دومین رتبه میانگین در جهان، یعنی ۷۵ سال رابه خود اختصاص داده است . البته این امکان وجود دارد که از ۶۲ سالگی فرد خود را بازنشسته اعلام و از مزایای بازنشستگی استفاده کند ولی به کار تماموقت هم ادامه دهد. اغلب مردم ۶۷سالگی را سن بازنشستگی خود انتخاب میکنند.
نروژ هم مانند دیگر کشورهای صنعتی با مشکل افزایش سن و نرخ بازنشستگی روبهروست. طبق قوانین نروژ حداقل پرداختی به بازنشستگان برابر با یکسوم دستمزد آنها در سالهای کاریشان است ولی از خدماتی مانند تخفیفهای ویژه برای استفاده از حملونقل عمومی و ورود به موزهها برخوردار خواهند شد. بازنشستگان مانند دیگر افراد نیازمند در کشورهای سوئد و نروژ میتوانند برای دریافت حمایتهای مالی از طرف دولت اقدام کنند و بخشی از هزینههای درمانی یا هزینههای ناشی از شرایط خاص ذهنی و جسمی خود را پوشش دهند.
۳. ایالات متحده
یکی از اصولی ترین و منظمترین سیستم های بازنشستگی جهان متعلق به آمریکا و انگلستان است . میانگین سن بازنشستگی در آمریکابیش از ۶۵ سال است.
با افزایش سن جمعیت در آمریکا هر روز بر شمار سازمانها و نهادهایی که به وضعیت سالمندان در این کشوررسیدگی و برای بهبود شرایط زندگی آنها تلاش میکنند، افزوده میشود. اما در مورد میزان دریافتی سالمندان بعد از سن ۶۵ سال نمیتوان رقم واحدی اعلام کرد. میزان دریافتی سالمندان در این دوره به این بستگی دارد که در کدام ایالت زندگی میکنند و اینکه بعد از سن بازنشستگی به کار خود ادامه دادهاند یا خیر. از طرف دیگر، موقعیت شغلی این افراد طی سالهای کاری، میزان پسانداز و سرمایهگذاریشان تأثیر بهسزایی در دریافتی آنها در دوره بازنشستگی دارد.
۴- استرالیا
طبق مطالعه انجامشده کشور استرالیا نیز یکی از بهترین سیستم بازنشستگی دنیا را دارد. البته این جایگاه بعد از اجرای سیاستهای اصلاحاتی در کشور استرالیا در سالهای اخیر ایجاد شد. استرالیا با هدف جذب حداکثر افراد برای زندگی در این کشور، سیستمهای حمایتی زیادی ایجاد کرد که حمایت ازسالمندان هم بخشی از آن است. در سال ۲۰۱۵ میلادی ارزش سیستم رفاهی در کشور استرالیا برابر با ۱۵۰میلیارد دلار بود ولی ضعف زیادی در خدماترسانی در این سیستم وجود داشت که سبب شد تا دولت طرح اصلاحات سیستم تأمین اجتماعی را در دستور کار خود قرار دهد. مطالعات نشان میدهد حمایتهای زیاد دولت در قالب نظام بازنشستگی از سالمندان در این کشور سبب شده است تا افراد در این کشور عمری طولانیتر و تا سالهای پایانی عمر خود سطح سلامت بالاتری داشته باشند. این سلامت هم میتواند بهتر بودن وضعیت جسمی و هم بهتر بودن شرایط روانی را شامل شود که برای داشتن یک زندگی سالم ضروری است. در سال ۲۰۱۳ میلادی شمار افراد بالاتر از ۶۵ سال در استرالیا ۵۳۳ هزار نفر بیشتر از سال ۲۰۰۸ میلادی بود و ۱۷ درصد از افراد بالاتر از ۴۵ سال در این کشور اعلام کردند تا بعد از ۷۰سالگی کار خواهند کرد، زیرا از نظر جسمی و روانی توانایی لازم برای کار کردن را دارند.
۵-فرانسه
سن قانونی بازنشستگی در فرانسه ۶۲ سال است و این سن برای افرادی که بین سالهای ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۳ میلادی متولد شدهاند، اعلام شده است. دستمزد کامل بازنشستگی به افرادی داده میشود که بین ۴۰ تا ۴۳ سال در فرانسه کار کرده باشند، اما افرادی که سالهایی را برای نگهداری از فرزندشان مرخصی گرفته یا مسئول نگهداری یک فرد ناتوان بوده یا خود با مشکل جسمی مواجه شدهاند، میتوانند زمانی که به سن ۶۵ تا ۶۷ سال میرسند درخواست بازنشستگی و دستمزد کامل دریافت کنند بدون اینکه به تعداد سالهای کاری آنها توجهی شود. افرادی که در بخش خصوصی کار میکنند، بعد از ۲۵ سال میتوانند بازنشسته شوند و معادل ۷۵ درصد از درآمد خود را در شش ماه آخر کارشان، به عنوان مستمری بازنشستگی دریافت کنند.
https://www.benefitspro.com/۲۰۱۷/۰۸/۱۶/۵-lowest-۵-highest-retirement-ages-across-the-glob/?slreturn=۲۰۱۸۰۵۱۱۰۴۳۵۲۸