از گرمای ۶۰ درجه تا حقوق نصفه‌نیمه

نفتی ها /فائزه پناهی؛برخی از مخاطبان پایگاه تحلیلی خبری "نفتی‌ها" در روزهای گذشته پیام‌هایی برای ما فرستاده‌اند و خواستار آن شده‌اند که صدای اعتراض‌شان شنیده شود؛ پیام‌هایی که همگی یک درد مشترک را فریاد می‌زنند، بی‌عدالتی در حقوق و سوابق کارکنان رسمی بند «د» صنعت نفت و گزارشی که می‌خوانید پاسخی است به این خواسته، تا شاید پژواک صدای خاموش‌شان از لابه‌لای خطوط این متن به گوش مسئولان برسد.

ماجرا از آن‌جا آغاز شد که در سال ۱۴۰۰ گروهی از نیروهای پیمانکاری صنعت نفت پس از سال‌ها کار طاقت‌فرسا در مناطق عملیاتی، تبدیل وضعیت شدند و لباس رسمی بر تن کردند. این تغییر قرار بود امنیت شغلی و آرامش بیاورد اما در عمل به کابوسی بدل شد که حالا بسیاری از آن‌ها از آن با عنوان «رسمیتِ بی‌عدالتی» یاد می‌کنند. حقوق پایه‌ای که برایشان تعیین شد نه‌تنها کمتر از دریافتی زمان پیمانکاری بود بلکه حتی از حداقل دستمزد اداره کار هم پایین‌تر آمد؛ دیپلم‌ها با یک‌میلیون و چهارصد هزار تومان و لیسانس‌ها با دو میلیون و صد هزار تومان، در حالی که همان سال حداقل حقوق اداره کار دو میلیون و ششصد و پنجاه‌وپنج هزار تومان بود. همین آغاز ماجرای بدهی‌های عجیب شد؛ حقوق‌ها به‌صورت علی‌الحساب و ناقص پرداخت شد و بسیاری از کارکنان درگیر بدهی‌هایی از چند ده میلیون تا  صد میلیون تومانی شدند که هر ماه بیشتر و بیشتر می‌شود.

از سویی دیگر اعتراض بعدی به سوابق شغلی است، نیروهایی که ۱۵ تا ۲۰ سال از عمر خود را در صنعت نفت گذاشته‌اند، هنگام رسمی شدن تنها ۳ تا ۵ سال سابقه برایشان لحاظ شده است، یکی از آن‌ها می‌گوید: «مگر جوانی ما در همین صنعت نفت سپری نشد؟ چرا یک‌پنجم سابقه ما دیده شد؟ اگر ۸۰ درصد سوابقمان را حساب می‌کردند امروز حقوق‌مان این‌قدر ناچیز نبود.» این گلایه وقتی تلخ‌تر می‌شود که در نظر بگیریم طی سال‌های اخیر شکاف مزدی بین کارگران و کارکنان رسمی بیشتر و بیشتر شده است؛ افزایش مرکب حقوق کارمندان رسمی از ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۴ تنها ۲۷۳ درصد بوده در حالی‌که حقوق کارگران اداره کار بیش از ۶۵۰ درصد بالا رفته است.

کارکنان می‌گویند حتی «نامه اجرایی کسر دوره کارآموزی از ۲۱ ماه به ۳ ماه» هم که سال گذشته صادر شد، هنوز در مناطق  اجرا نمی‌شود و همین امتناع ساده، بسیاری از آن‌ها را از حق واقعی‌شان محروم کرده است؛ از همه بدتر اینکه در تعیین حقوق هیچ توجهی به سختی کار، نوع وظایف یا شرایط طاقت‌فرسای مناطق عملیاتی نشده و همه‌چیز صرفاً بر اساس مدرک تحصیلی تعیین شده است؛ رویکردی که به اعتقاد کارکنان «ظالمانه» است و باعث شده انگیزه‌ها در محیط‌های عملیاتی کاهش یابد و همه به فکر گرفتن مدارک بالاتر برای افزایش حقوق باشند، نه تمرکز بر وظیفه‌ای که به دوش دارند.

یکی از کارگران می‌گوید: «در گرمای ۶۰ درجه جنوب، با لباس‌های آغشته به نفت کار می‌کنیم ولی حقوق‌مان نصف دوران پیمانکاری است. این رسمی شدن نیست، این پسرفت است.» این روایت تنها یک نمونه است از صدها پیامی که هر روز به دست ما می‌رسد؛ پیام‌هایی که همگی بر یک خواسته مشترک تأکید دارند: ترمیم فوری حقوق، بازنگری واقعی سوابق، حذف بدهی‌های تحمیلی و به رسمیت شناختن سال‌هایی که در دل صنعت نفت گذرانده‌اند.

این گزارش نه برای گلایه، که برای رساندن صدای همان کارگرانی نوشته شده است که در سخت‌ترین شرایط کنار لوله‌ها و تاسیسات ایستادند تا چراغ صنعت نفت ایران خاموش نشود. امروز آن‌ها از مسئولان انتظار دارند عدالت را به رسمیت بشناسند و کرامت شغلی‌شان را بازگردانند.