نفتی ها /نخستین حاشیه این هفته پایگاه تحلیلی خبری "نفتی‌ها" در هفته ای که گذشت بی‌شک ماجرای کمبود گازی است که علی‌رغم تصور مدیران مربوطه این روزها دامن‌گیر مردم ایران شده است و حالا قطع گاز صنایع و نیروگاه ها، در کنار امکان قطع گاز مشترکان خانگی وضعیت بدی را ایجاد کرده است.
مصرف گاز در بخش خانگی در حال ثبت یک رکورد جهانی است و به گفته مدیران شرکت‌ملی‌گاز این میزان مصرف چهارمین تولیدکننده گاز جهان را در وضعیت بحرانی قرار داده است. باوجود برودت کم سابقه هوا و بروز اتفاقات پیش‌بینی نشده‌ای نظیر قطع گاز ارسالی ترکمنستان، تاکنون شبکه در اکثر مناطق پایدار نگه داشته شده و فعلا گزارشی از قطعی گسترده گاز به‌دست نیامده است اما در عین حال همچنان خطر وجود دارد و در صورت افزایش مصرف و عدم صرفه‌جویی در کشورامکان وقوع شرایط پیش‌بینی نشده محتمل است.
مجموع گاز در اختیار کشور پس از شیرین‌سازی به حدود ۸۴۰ تا ۸۵۰ میلیون مترمکعب می‌رسد و مصرف ۷۰۰ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده که در روزهای گذشته رخ داد، به معنای مصرف ۸۳ درصدی گاز در این بخش‌هاست و برای بخش‌های دیگر همچون صنایع عمده و نیروگاه‌ها تنها ۱۷ درصد گاز تولیدی کشور باقی می‌ماند.
با افزایش برودت هوا در روزهای گذشته، دما در مناطق شمالی کشور افت محسوسی داشته و در برخی نقاط میزان سرما به منفی ۱۷ درجه نیز رسیده‌است. سازمان هواشناسی کشور نسبت به استقرار توده هوای سرد در استان‌های شمال شرق، شرق و جنوب شرق، شمال غرب، دامنه و ارتفاعات البرز، گیلان، گلستان و مازندران تا پایان شنبه (۲۴دی) هشدار داد.
این شرایط سبب افزایش مصرف منابع انرژی به‌ویژه برق و گاز، یخبندان و لغزندگی جاده‌ها و خسارت به صنعت کشاورزی شد. سازمان هواشناسی کشور توصیه کرد که مدیریت در مصرف منابع انرژی، احتیاط در سفرها، محافظت و پوشش لوله‌های آب، استفاده از ضدیخ در رادیاتور خودروها و ماشین‌آلات کشاورزی در دستور کار قرار گیرد. همچنین این سازمان ضمن اشاره به ادامه نفوذ سرما به عرض‌های جنوبی‌تر خاطرنشان کرده است که دیروز (۲۲دی) دمای هوا در حدود ۴۱۳شهر و ایستگاه هواشناسی به زیر صفر درجه رسیده و از فراگیری یخبندان در بخش وسیعی از کشور خبر داد.
کاهش دما در شرق کشور محسوس‌تر است به طوری‌که دیروز فریمان در خراسان رضوی با دمای منفی ۲۸درجه سلسیوس، سردترین شهر کشور شد و دمای هوا در حداقل پنج ایستگاه هواشناسی خراسان‌شمالی و خراسان رضوی سردتر از منفی ۲۰درجه سلسیوس شد. پس از فریمان، ایستگاه‌های سراب در آذربایجان شرقی با دمای منفی۲۶.۵، باخرز در خراسان رضوی منفی۲۵.۵، قوچان در خراسان‌رضوی منفی ۲۳.۸، کوسه در خراسان شمالی منفی ۲۳.۴، گلمکان در خراسان رضوی منفی ۲۱و تایباد در خراسان رضوی با دمای منفی ۲۰.۳سردترین ایستگاه‌های کشور بوده‌اند.
صبح دیروز کمینه دمای هوا در سرخس، نیشابور و مشهد مقدس نیز به حدود منفی ۱۸درجه سلسیوس رسید. با توجه به اینکه پایه گرمایش در بخش خانگی بر مصرف گاز قرار دارد، رکوردزنی مصرف قابل پیش‌بینی بود. به گفته عباس اعظمی، سخنگوی شرکت ملی گاز میزان مصرف گاز در روزهای گذشته رشد ۱۵۰میلیون مترمکعبی نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته و ادامه این وضعیت می‌تواند مشکلات فراوانی را برای تامین گاز ایجاد کند.
در همین خصوص محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت‌ملی گاز با تاکید بر اینکه اکنون در مرز هشدار مصرف گاز قرار داریم، می‌گوید: «چند عامل در بروز شرایط کنونی دخیل هستند، یکی موضوع تداوم همین وضع است؛ یعنی اگر یک روز رقم مصرف ۷۰۰ میلیون مترمکعب باشد مشکل نداریم اما اگر روز بعد هم مصرف در همین محدوده باشد مشکل خواهیم‌داشت، تداوم و فشار نقطه‌ای هم مهم است.
در کل اگر مصرف از عدد ۶۵۰ میلیون مترمکعب بالاتر برود، وارد شرایط بحرانی گاز شده‌ایم.» مدیر دیسپچینگ شرکت‌ملی گاز تصریح کرد: «ما باید رقم مصرف را به زیر ۵۷۰ میلیون مترمکعب در روز برسانیم تا از این وضعیت خارج شویم؛ یعنی باید ۱۰۰میلیون مترمکعب کمتر از میزان کنونی مصرف داشته‌باشیم.» جولایی خاموش‌کردن شش‌ساعته بخاری توسط مردم را یکی از راهکارهای کاهش مصرف عنوان کرد که می‌تواند میزان مصرف گاز را بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون مترمکعب کاهش دهد.
جواد اوجی، وزیر نفت در بازدید از مرکز دیسپچینگ شرکت‌ملی گاز گفت: اکنون روزانه نزدیک به ۷۰۵ میلیون مترمکعب (حدود ۷۰درصد گاز کشور) از پارس‌جنوبی برداشت می‌کنیم و آمادگی ۱۰۰ درصدی برای تأمین گاز با تدابیر اندیشیده‌شده است. وی با بیان اینکه افزایش ۶۰ میلیون مترمکعبی مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری معادل دو فاز پارس‌جنوبی است،از مردم خواست برای بهینه‌سازی مصرف تلاش کنند. البته وزیرنفت مشوق‌هایی نیز برای مشترکان خوش‌مصرف در نظر گرفته‌است.
به گفته وی، با هر یک درصد کاهش مصرف، مشترکان شامل ۳ درصد تخفیف گازبها می‌شوند و اگر مشترکی نسبت به مصرف پارسال خود ۳۰درصد صرفه‌جویی داشته‌باشد، گازبهای رایگان خواهد داشت.
اوجی علاوه بر مشوق‌های مالی برای کاهش مصرف، از مردم خواست برای تامین پایدار گاز، دمای خانه را روی ۱۸ تا ۲۱ درجه تنظیم کنند و با پوشیدن لباس گرم، این وزارتخانه را برای تامین انرژی یاری دهند.
دیروز نشست کارگروه هماهنگی و تامین پایدار سوخت زمستانی سال ۱۴۰۱ با حضور محمد مخبر، معاول اول رئیس جمهور در شرکت ملی گاز ایران و جواد اوجی، وزیر نفت برگزار شد.
محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در خصوص گاز صنایع گفته است: درحال‌حاضر اعمال محدودیت برای صنایع فولاد و پتروشیمی در اولویت است و به غیر از این مواردی نیز وجود دارد که پس از هماهنگی با وزارت صمت اگر لازم باشد اعمال خواهیم کرد. البته سیاست‌گذاری وزارت نفت اولویت را بر تامین گاز در بخش خانگی قرار داده و بخش‌های مولد در این دایره جای ندارند.
در همین خصوص وحید یعقوبی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت‌‌وگو با جام‌‌جم می‌گوید: «اکثر کارخانه‌های تولید فولاد به‌دلیل کمبود گاز با توقف تولید مواجه شدند به‌طور‌مثال آهن اسفنجی که در کشور تولید می‌شود مبنای تولید آن براساس تامین گاز است و درصورت عدم تامین آن، محصول مذکور تولید نخواهد شد. بنابراین به‌دلیل کمبود گاز، کارخانه‌های فولادسازی در حال استفاده از ذخایر آهن‌اسفنجی خود هستند.»
به گفته وی، وزارت نفت برای قطع گاز هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی یا جدول قطعی ارائه نمی‌کند و می‌توان با قاطعیت گفت این وزارتخانه در قطع گاز بدون برنامه عمل می‌کند. این تصمیم‌های لحظه‌ای زیان‌های هنگفتی برای تولیدکنندگان فولاد به‌دنبال داشته‌است.
نکته امااینجاست که در تمام دنیا برای جلوگیری از توقف تولید و ادامه روند اشتغال‌زایی سهم بخش خانگی را کاهش می‌دهند اما این موضوع در کشور برعکس است و اولویت با تامین گاز بخش خانگی است، به‌همین‌دلیل سهم بخش فولاد از ۴۰میلیون مترمکعب به ۱۵ میلیون مترمکعب رسید. این کاهش دوسومی تامین گاز قطعا در کاهش تولید موثر خواهد بود. البته برای مدیریت مصرف در بخش فولاد تصمیم گرفته شد که این گاز به بخش احیا در فولاد سازی داده شود و در بخش‌های نورد و ذوب از سوخت مایع مانند گازوئیل، مازوت و نفت استفاده می‌شود.
لطف‌ا... سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع‌ومعادن در پاسخ به این پرسش که تعدادی از صنایع از کمبود گاز و مازوت گلایه دارند، آیا برنامه‌ای برای تامین سوخت صنایع در دستورکار قرار گرفته است؟ گفت: اگر بیش از این مازوت مصرف شود تنفس در ایران دشوار خواهد شد و همان‌گونه که آب را در شیشه کردیم، باید هوا را نیز در شیشه کنیم و برای تنفس به مردم بدهیم، آقای رئیس‌جمهور چه قبول کند چه قبول نکند وزیر صمت دولتش ضعیف بوده و این وزیر هم‌اکنون باید مورد سوال قرار گیرد.
حاشیه سوم هم به ماجرای تفاوت فاحش ایران و ترکیه در سوآپ نفت می‌پردازد.
سواپ نفت و فرآورده‌های نفتی از طریق بندر نکا ( شمال ایران) در دو دهه گذشته مجموعاً ۱۶.۵ میلیون بشکه بوده است درحالی‌که ترکیه با ترانزیت نفت آذربایجان از مسیر خط لوله باکو – تفلیس- جیحان حدود ۲۳۰ برابر ایران نفت و فراورده ترانزیت کرده است.
حاشیه چهارم به وعده استخدام ۴ هزار نفر در پارس جنوبی می‌پردازد.
استاندار بوشهر با اشاره به جذب ۴ هزار نیروی کاری جدید در پارس جنوبی گفت: هر کدام از جوانان استان که مهارت لازم را کسب کند، تضمینی استخدام می‌شود.
هاحمد محمد زاده چهارشنبه ۲۱ دی در نشست با نخبگان شهرستان دشتی با اشاره به اینکه نیروهای بومی شناخت بیشتری نسبت به مشکلات مردم دارند اظهار کرد: اولویت ما در شهرستان‌ها انتخاب مدیران بومی است و در شهرستان دشتی شاهد تحقق این مهم هستیم.
وی خواستار حضور جوانان با تفکرات مختلف در نشست‌های با استاندار شد و افزود: نباید فقط جوانان از یک تفکر در جلسات حاضر باشند و انتظار دارم در جلسات آینده در شهرستان‌ها، جوانان با تفکرات و دیدگاه‌های مختلف را ببینیم.
استاندار بوشهر بر لزوم همکاری با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تاکید و خاطر نشان کرد: برای رونق کسب و کار و ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان بومی، باید سرمایه گذاران توانمند جذب شوند و شهرستان دشتی در زمینه معادن و همچنین کشاورزی، ظرفیت بی‌نظیری دارد که باید سرمایه گذاران در این بخش‌ها ورود کنند.
محمدی زاده خواستار برگزاری دوره‌های آموزشی و مهارتی برای جوانان بومی شد و گفت: پارس جنوبی اکنون بیش از ۴ هزار نیروی کاری متخصص نیاز دارد که باید با افزایش دوره‌های تخصصی، نسبت به فراهم شدن زمینه جذب جوانان اقدام شود.
وی یادآور شد: در رشته‌هایی که پارس جنوبی اعلام کرده، هر کدام از جوانان استان، آموزش دیده و مهارت پیدا کنند، اشتغال تضمینی دارند و ما این تعهد را از نفت گرفته‌ایم.
محمدی زاده خواستار گسترش جهاد تبیین شد و اضافه کرد: همه اعم از مردم و مسئولان، موظف هستند نسبت به بیان خدمات ارزشمند نظام اسلامی، تبیین کنند و در شرایطی که دشمنان بشدت علیه نظام، جنگ رسانه‌ای راه انداخته‌اند، جهاد تبیین ضروری است./ایسنا
حاشیه آخر این هفته هم به نقش مهم "احتراق ناقص" در آلودگی هوا می‌پردازد که به گفته کارشناسان عامل مهمی که در نگاه مسئولان مغفول مانده است.
بدون در نظر گرفتن کیفیت سوخت، امروزه تکنولوژی پایین و فرسودگی، دو عامل مهمی هستند که به احتراق ناقص و پایین بودن کیفیت احتراق می‌انجامند و سهم پررنگی در میزان آلایندگی هوا ایفا می‌کنند.
این‌روزها به برکت بارش‌ها کمی از شدت آلایندگی هوا در کلانشهرهای کشور کاسته شده، اما در روزهای متعددی در آذرماه و دی‌ماه سال جاری، آلایندگی شدید هوا را در کلانشهرهای کشور شاهد بودیم و همچنان نیز در برخی شهرهای بزرگ، کیفیت هوا در وضعیت ناسالم قرار دارد.
شناسایی علل وقوع آلایندگی هوا در فصول سرد سال که با پدیده اینورژن (وارونگی دما) مواجه‌ایم و تعیین درست سهم هم علت، برای برنامه‌ریزی در جهت کاهش آلایندگی و حفظ سلامت شهروندان، نقش اساسی دارد.
دو دسته آلاینده شامل آلاینده‌های گازی و ذرات معلق داریم که آلاینده‌های گازی خود به چهار دسته و ذرات معلق نیز به دو دسته کمتر از ۲.۵ میکرون و کمتر از ۱۰ میکرون تقسیم می‌شوند.
طبق بررسی‌های سازمان حفاظت محیط زیست و شرکت کنترل کیفیت هوا، سهم منابع متحرک و منابع ساکن در تولید گازها و ذرات در تهران بدین شرح است:
در واقع سهم منابع متحرک و منابع ثابت در تولید ذرات معلق که منشأ اصلی آلایندگی هوای کلانشهرها در فصول سرد سال هستند، به‌ترتیب حدودا به ۶۰ و ۴۰ درصد می‌رسد.
سه‌عامل کمیت احتراق، کیفیت سوخت و کیفیت احتراق از عوامل بروز آلایندگی هوا محسوب می‌شوند. کمیت احتراق که وابستگی مستقیم به میزان مصرف دارد و در ایران، شدت مصرف انرژی در تمامی بخش‌های آن بالاست.
کیفیت سوخت نیز از دیگر عوامل اصلی آلایندگی است. کیفیت بنزین و گازوئیل در بخش حمل‌و نقل و کیفیت مازوت و گازوئیل در بخش نیروگاهی و صنایع، نقش موثری در میزان آلایندگی این بخش‌ها دارند.
این دو عامل (کمیت احتراق و کیفیت سوخت) در تمامی اظهارات مسئولین مورد اشاره قرار می‌گیرند؛ ولی آنچه در نگاه مسئولین مغفول مانده، کیفیت احتراق است. کیفیت احتراق خود به عوامل متعددی برمی‌گردد که از آن عوامل می‌توان به تکنولوژی وسایل و میزان فرسودگی آنها اشاره کرد.
در بخش خانگی که مصرف غالب و حداکثری مربوط به سوخت گاز است و سوخت گاز، پاک‌ترین و غیرآلاینده‌ترین نوع سوخـت‌هاست، به‌دلیل فرسودگی و پایین بودن تکنولوژی و راندمان سیستم‌های گرمایشی، کیفیت احتراق بعضا پایین است و با احتراق ناقص مواجه‌ایم. حتی عدم سرویس‌کاری و رسیدگی به‌موقع به وسایل گازسوز نیز در کاهش کیفیت احتراق نقش مستقیم دارد.
در بخش نیروگاهی و صنایع نیز تکنولوژی قدیمی و راندمان پایین، به کاهش کیفیت احتراق منجر می‌شود. در بخش متحرک (حمل‌و نقل) نیز علاوه بر اینکه کیفیت سوخت، نقش مهمی در کیفیت احتراق دارد؛ مثلا اکتان پایین بنزین به احتراق ناقص منجر می‌شود و آلایندگی هوا و مصرف سوخت را افزایش می‌دهد، نوع موتور و سیستم احتراق وسیله نقلیه نیز، بر اساس نوع تکنولوژی به‌کار رفته و همچنین میزان فرسودگی، نقش مهمی در کیفیت احتراق ایفا می‌کنند.
بدون در نظر گرفتن کیفیت سوخت، امروزه تکنولوژی پایین و فرسودگی، دو عامل مهمی هستند که به احتراق ناقص و پایین بودن کیفیت احتراق می‌انجامند و سهم پررنگی در میزان آلایندگی هوا ایفا می‌کنند./تسنیم
لازم به ذکر است درج اخبار حواشی هفتگی حوزه نفت و انرژی در این بخش به منزله تایید آنها نیست و سایت تحلیلی خبری نفتی‌ها صرفا گردآورنده اخبار در این بخش خبری می‌باشد.