پروژه دوم طرح پژوهشی و فناورانه انتقال دانش فنی و فناوری اکتشاف نفتهای نامتعارف (شیلهای نفتی) به کارفرمایی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران و همکاری پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران بهعنوان مجری پژوهشی و دانشگاه تالین از کشور اِستونی بهعنوان شبکه همکار از ۲۰ شهریورماه ۱۳۹۸ با پیشبینی مدت زمان اولیه ۴۸ ماه، آغاز بهکار کرد که هماکنون با الحاقیه افزایش زمانی بهمدت ۹ ماه، در مراحل پایانی خود قرار گرفته است.
از اهداف اصلی و کلان این پروژه میتوان به تعیین خصوصیت حرارتی و ژئوشیمیایی و میزان نفتدهی شیلهای نفتی، تعیین کیفیت و خصوصیت فیزیکوشیمیایی نفتشیل برداشتی از شیل نفتی، ارائه کارآمدترین فناوری بهمنظور دستیابی به حداکثر ظرفیت نفتدهی شیل نفتی، ارزیابی توان نفتدهی شیل «قالیکوه» بهمنظور دستیابی به سوختهای مایع و ترکیبهای ویژه شیمیایی، ارائه کارآمدترین سازوکار و فناوری برای دستیابی به نفت شیل با بالاترین کیفیت، طراحی و ساخت نخستین سامانه پایلوت آزمایشگاهی تولید اکتشافی نفت شیل در ایران، پایهگذاری و رسیدن به فناوری لازم برای اجرای فاز صنعتی تولید نفتشیل قالیکوه اشاره کرد.
با توجه به ضرورت دستیابی و شناخت رفتار و عملکرد فرآیند «پیرولیز سِمی کُکینگ» که طی آن تولید حداکثری نفت با کیفیت بالا از ذخایر شیل نفتی قالیکوه بهدست میآید، در یک پایلوت آزمایشگاهی و نیمهصنعتی طراحی و ساخته شد. در این فناوری از حامل گرمای جامد و حامل گرمای گاز برای گرم کردن بستر دوار و حامل گرمای گاز برای گرم کردن و خشککن استفاده میشود. در این بخش بهگونهای گرمادهی انجام خواهد شد تا هیدروکربنهای آزاد و سبک نمونه که همراه گاز از خشککن خارج میشوند، چگالش و بازیافت شوند و با توجه به جدید بودن برخی عملکردها، فناوری مورد نظر در ایران و دنیا معرفی و ثبت اختراع میشود.
از مهمترین دستاوردها و محصولهای فناورانه این پروژه برای کشور میتوان دستیابی به دانش فنی و بومیسازی فناوری مورد نیاز برای تعیین حداکثری نفتدهی، دستیابی به فناوری تولید کیفی نفتهای غیرمتعارف و سوختهای راهبردی، توسعه دانش فنی و طرحهای فناورانه سامانه پایلوت بهمنظور ارائه برنامه بهسازی مقدار نفتدهی با استفاده از روشهای مختلف و بررسی نانو دما، زمان و اندازه ذرات اشاره کرد.
سامانه پایلوت آزمایشگاهی و نیمهصنعتی تولید اکتشافی نفت غیرمتعارف در ایران بهمنظور اطمینان از جنبههای فنی و اقتصادی فرآیند تولید اکتشافی نفت غیرمتعارف و نمایش قابلیت بهرهبرداری از مخازن غیرمتعارف در مقیاس آزمایشگاهی و نیمهصنعتی (دستاورد ملموس فیزیکی و فناورانه پروژه) طراحی شده است.
طبق اعلام مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، برآورد میشود که در معدن شیل نفتی در قالیکوه لرستان، 2 میلیارد بشکه نفت درجا وجود داشته باشد که این نفت از نوع سبک است و مطالعات و بررسیها نشان میدهد در این منطقه میتوان از شیلهای نفتی برداشت نفت داشت./تسنیم