نفتی ها /نخستین حاشیه این هفته "نفتیها" را با تکرار اتفاقی مرسوم در دولت رئیسی، یعنی امضای تفاهمنامههای نمایشی آغاز میکنیم.
این روزها امضای تفاهمنامههای نمایشی به سریال تکراری در وزارت نفت تبدیل شده است. توسعه میادین نفتی رویای دیرینهی دولتهاست که با تفاهمنامه نمیتوان به آن دست یافت.[تفاهمنامههای نمایشی، سوغات دولتمردان از همایش خزر]اقتصاد آنلاین- نجمه جمشیدی؛ سوغات مدیران نفتی ایران از همایش اقتصادی خزر تفاهمنامه بود. معاون امور بینالملل وزیر نفت از اجراییسازی تفاهمنامه جامع با گازپروم برای توسعه ۶ میدان نفتی و ۲ میدان گازی در کشور خبر داده است.
شهریور ماه سال جاری نیز جواد اوجی از امضای ۱۰۰ میلیارد دلار تفاهمنامه سخن گفته بود. تفاهمنامههایی که ویترینی برای نمایشهای نفتی بوده است. به باور بسیاری از کارشناسان، تفاهمنامه یک سند غیرالزامآور است که در آن، دو طرف از علاقهی خود برای توسعه یک میدان نفتی یا گازی و یا پروژهای نفتی خبر میدهند. به آن ابراز علاقه کرده و در نهایت، امضای خود را روی این علاقه مشترکشان به ثبت میرسانند. مسئلهای که کمتر به آن توجه شده، رقابت دیرینه روسیه با ایران در حوزه نفت و گاز است. دولتمردان ایرانی، روسیه را شریک راهبردی در حوزه نفت معرفی میکنند این درحالی است که روسیه همیشه رقیب سرسختی برای ایران بوده و چشم امید به روسیه برای توسعه میادین نفت و گاز تنها یک فرصتسوزی برای ایران است.
همچنین معاون امور بینالملل و بازرگانی وزیر نفت از تهیه پیشنویس تفاهمنامه همکاری با پارک «تکنوپولیس» خبر داده و این اتفاق را در راستای تأکیدهای مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در زمینه توسعه صنایع دانشبنیان دانسته است. احمد اسدزاده گفت: «این پارکهای فناوری مشتمل بر شرکتهای دانشبنیان و دارای فناوری پیشرفتهای در زمینه صنایع نفت و گاز روسیه هستند، در این بازدید گوشهای از توانمندیهای این شرکتها مشاهده شد. موضوع فناوری جزو محورهایی است که در صورت رسیدگی جدی سبب عمق بخشیدن به روابط راهبردی دو کشور خواهد شد.»
دولتمردان درحالی بهدنبال تکنولوژی نفتی در روسیه هستند که این کشور در تکنولوژی نفتی حرفی برای گفتن ندارد. تکنولوژی اروپایی و آمریکایی میادین نفت و گاز روسیه خود گواه روشنی بر این مسئله است.
صنعت نفت ایران برای توسعه نیازمند سرمایهگذاری ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلاری است که با فروش نفت نمیتوانیم به آن دست یابیم. تنها راهحل توسعه میادین نفتی تضمین امنیت سرمایهگذاری است. گزینهای که در عمل هیچگاه در اولویت دولتها نبوده و بهجای آن با نگاه به شرق یا تفاهمنامههای بیسرانجام فرصتسوزی کردهاند./اقتصاد آنلاین
حاشیه بعدی هم به رسیدن کسری گاز به ۲۵۰ میلیون متر مکعب و دلایل آن اختصاص دارد.
۲۵۰ میلیون مترمکعب کمبود گاز در روز، آخرین وضعیت صنعت گاز کشور در زمستان سال جاری است؛ چیزی معادل نیمی از صادرات گاز روسیه به اروپا طی چهار سال اخیر. این اعداد شاید در ظاهر، نتواند افکار عمومی را با عمقش آشنا کند اما این کسری، یک زنگ خطر بزرگ برای صنایع، نیروگاهها، بخش تجاری، حملونقل و مصرفکنندگان داخلی است.
این شرایط در حالی است که روند تولید گاز ایران بهشدت روند نزولی گرفته و خود شرکت ملی نفت پیشبینی کرده تا یک دهه دیگر، تولید گاز از مهمترین میدان گازی ایران از ۶۸۰ میلیون مترمکعب به کمتر از ۴۰۰ میلیون مترمکعب میرسد.
ایران از دهه ۸۰ شمسی، با توسعه میدان گازی پارس جنوبی روند توسعه صنایع و انرژی خود را روی گاز ریلگذاری کرد. این میدان که بزرگترین میدان گازی جهان شناخته میشود، بهسرعت از سوی ایران و قطر بهعنوان صاحبان آن توسعه یافت و گاز آن در بخشهای مختلف به کار گرفته شد.
آمارهای امروز میگوید سهم صنایع عمده از مصرف گاز ۱۷ درصد، نیروگاهها ۳۰ درصد، بخش خانگی و تجاری ۴۷ درصد و صادرات: گاز ۶ درصد است. این ارقام بهخوبی نشان میدهد سلول به سلول اقتصاد ایران تا چه اندازه به این حامل انرژی وابسته است و بر همین اساس، سرمایهگذاریهای کلانی برای آن صورت گرفته است که یکی از این موارد، احداث ۳۸ هزار کیلومتر خط لوله طی چند دهه اخیر بوده است.
همچنین در سال ۱۳۸۶معادل ۹ پالایشگاه گازی با تولید ۴۷۰ میلیون مترمکعب در کشور وجود داشت، تا پایان سال ۱۴۰۰ تعداد پالایشگاهها به ۲۲ پالایشگاه با ظرفیت تولید ۸۵۰ میلیون مترمکعب رسید که بیانگر رشد ۷۰ درصدی است.یک رقم خیرهکننده که تا به امروز یک نقطه قوت بوده و میتواند در آینده بسیار نزدیک، یک بحران بزرگ برای کشور بتراشد.
مازیار سیاح نژاد رئیس امور نظارت، اندازهگیری و کنترل کیفیت گاز مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران با اشاره به این اعداد میگوید: در فصل زمستان و در بخش خانگی با انفجار مصرف گاز مواجه میشویم، برای تأمین گاز خانگی مجبور به محدود کردن گازرسانی به نیروگاهها و صنایع خواهیم بود.
نکته بعید اینجاست که فقط در بخش خانگی، زمستان سال گذشته رک.ورد بزرگی ثبت شد: ۷۲۰ میلیون مترمکعب در روز؛ این عدد بدان معناست که گاز سایر بخشها مانند پتروشیمیها و صنایع باید قطع شود تا مصرفکنندگان خانگی به دردسر نیفتند. خروجی این وضعیت منجر به قطع برق صنایع عمده و پتروشیمیها میشود؛ بهعنوان نمونه سال گذشته احمد مهدوی ابهر دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران گفته است سال گذشته بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان خسارت به پتروشیمیها کشور بر اثر قطع گاز واردشده است.
امسال هم وضعیت شبیه به سال ۱۴۰۰ است؛ سید جلال نور موسوی، مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز ایران گفته است روزانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب کسری گاز در کشور وجود دارد.
البته هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامهریزی وزارت نفت دو ماه پیش گفت: تلاش کردیم تا سه ماه آینده ۴۵ میلیون مترمکعب بیش از پارسال گاز تولید کنیم و کسری گاز در زمستان امسال از ۲۲۰ میلیون مترمکعب به ۱۹۰ میلیون مترمکعب کاهش مییابد. بااینوجود، جدیدترین آمارها میگوید حداقل ۲۳۰ میلیون مترمکعب کمبود گاز در زمستان وجود خواهد داشت.
تولید گاز ایران از خشکی و دریایی صورت میگیرد که بیش از ۷۰ درصد تولید گاز، از میدان پارس جنوبی صورت میگیرد. تاکنون ۸۰ میلیارد دلار در پارس جنوبی سرمایهگذاری شده است و هدفگذاری صنعت گاز برای افق ۱۴۰۴، قرار گرفتن در رتبه سوم تولیدکنندگان گاز دنیا و سهم ۸ تا ۱۰ درصدی از تجارت جهانی گاز و کسب رتبه نخست فرآوری گاز در منطقه است.
اما تحقق این هدف، سخت به نظر میرسد چراکه از سال گذشته، روند افت تولید در مخزن پارس جنوبی آغازشده و هرساله وضعیت بدتر میشود. محمد مشکین فام، مدیرعامل سابق نفت و گاز پارس در اظهارنظری رسمی به این موضوع اشارهکرده است:« تولید گاز از پارس جنوبی به پیک ظرفیت رسیده، اما پیشبینی میشود، سالانه بهاندازه یکفاز پارس جنوبی (۲۸میلیون مترمکعب) با افت تولید مواجه شود».
جواد اوجی، وزیر نفت هم چندی پیش وی با اشاره به اینکه امسال در کشور کمبود گاز در فصل زمستان خواهیم داشت بیان کرد: در سالهای گذشته سرمایهگذاری در این حوزه انجامنشده بود و باید اقدامات اساسی صورت گیرد. ۸۰ میلیارد دلار در مدت هشت سال در حوزه گاز باید سرمایهگذاری شود تا به ظرفیت ۱.۴ میلیارد مترمکعب تولید گاز برسیم. البته او گفته است برای نگهداشت تولید فعلی گاز به ۲۲ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز است که طبیعتاً جذب چنین سرمایهگذاری تقریباً در کوتاهمدت غیرممکن است.
به هر صورت، زمستان ۱۴۰۱ سال سختی برای صنایع و بخشهای مختلف مصرفی گاز خواهد بود که نگرانیها را برای گذر از فصل سرد، سخت کرده است./میز نفت
حاشیه سوم هم به خبر بازگشت بنزین پتروشیمی میپردازد.
مهدی اسلام پناه معاون رییس جمهور و رییس سازمان استاندارد در گفتگو با بازار تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی را تایید کرد و گفت که سازمان استاندارد موظف به ارزیابی کیفیت و استاندارد این سوخت است. این گفته ها در شرایطی مطرح شده که مسئولین وزارت نفت از آقای وزیر گرفته تا معاونین او در ماه های گذشته بارها و بارها اعلام کرده اند که برنامه ای برای تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی ندارند.
رییس سازمان استاندارد همچنین این را گفته که تولید بنزین برخی از واحدهای پتروشیمی مطابق با استانداردهای روز دنیاست اما تنها برخی از آنها.
معاون رییس جمهور ادامه داد: کارهای ما پشتوانه علمی و آزمایشگاهی دارد. اگر راجع به کم فروشی در واحدی صحبت می کنیم، این ادعا بر اساس عددها و سنجش های مدامی است که صورت می پذیرد. اگر اعلام کنیم که بنزینی با کیفیت نیست یا هست،ادعایی است که مطابق با شاخص های علمی مطرح شده است.
گفتنی است که هم زمان با افزایش مصرف بنزین در کشور، ناترازی بین تولید و مصرف هم بیشتر شده است. بر اساس آماری که شرکت پخش و پالایش فرآورده های نفتی اعلام کرده میزان مصرف بنزین در برخی از روزهای تابستان به ۱۲۰ میلیون لیتر در روز رسید. این حجم از سوخت در حالی در خودروهای کشور سوزانده می شود که تولید بنزین کشور در بهترین حالت حدود ۱۰۵ میلیون لیتر اعلام شده است. در چنین شرایطی این احتمال که بخشی از نیاز کشور از محل بنزین تولید شده در واحدهای پتروشیمی تامین شده باشد، بیشتر از هر زمانی قوت گرفته است. هرچند که جواد اوجی وزیر نفت چندی پیش در حاشیه نمایشگاه ایران پلاس در پاسخ به بازار اعلام کرد که برنامه ای برای تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی ندارد.
حاشیه آخر هم به جزییات قبض گاز مردم میپردازد.
سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران درخصوص تعرفه گذاری پلکانی گاز در بخش خانگی گفت: ۷۶ درصد مشترکین گاز در سه پله اول قرار می گیرند که به عنوان الگوی مصرف متعارف در نظر گرفته می شوند .
سید جلال نور موسوی افزود: در فصل گرما عرضه زیاد و تقاضا کم و قیمت باید پایین تر باشد ولی وقتی که زمستان می شود عرضه کمتر و تقاضا خیلی زیاد است به تبع باید قیمت ها هم به تناسب بالا برود ولی در واقع اینگونه نیست.
به گفته وی برای همه مردم یک حدی در نظر گرفته شده که در قانون بودجه درقالب الگوی مصرف تعیین شده یعنی برای همه یک قیمت متعادل و متناسبی درنظر گرفته شده که همگانی هست یا به عبارتی اگر یارانه ای هم داده می شود، همه از این یارانه استفاده بکنند .
سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه ارزان تر بودن قیمت گاز برای مشترکان در فصل تابستان به علت حجم پایین تر مصرف است، افزود: قیمت گاز برای خانواده متعارف ۱۰تا ۱۲ هزار تومان برای تابستان و حدود ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان برای زمستان است که اسمش الگوی مصرف است.
نور موسوی در ادامه درباره لایحه پیشنهادی به مجلس درباره قیمت گاز نیز گفت: پیشنهادی که وزارت نفت با هماهنگی با اداره استاندارد، سازمان بهینه سازی و وزارت راه و شهرسازی ارائه کردند این است که طبق قانون باید یک الگو تعیین بکنیم، که سه پله اول مصرف متعارف را شامل می شود که هم مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در رابطه با صرفه جویی انرژی را رعایت می کنند و هم متوسطی که در سنوات اخیر برای ۷۶ درصد مشترکین سه پله اول دیده شده است. اما در برخی از موارد مثل خانه های روستایی مبحث ۱۹ رعایت نمی شود و استاندارد ندارد. برای سه پله بعدی هم ملاحظاتی وجود دارد که خیلی افزایش قیمت ناگهانی نداشته باشند.
وی درخصوص رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در رابطه با صرفه جویی انرژی برای بافت های فرسوده شهرها نیز افزود: اگر ساختمان های بافت های فرسوده از نظر متراژ پایین باشند که متناسب تر از بافت های خانه های روستایی هستند، برای آنها هم همین موضوع در پله چهار تا شش مراعات شده منتهی شش به بعد ما هر جوی نگاه بکنیم مصارف ،مصارف متعارف نیست.
نور موسوی درخصوص نظام پلکانی گاز گفت: برای تعرفه های گاز در چندسال اخیر ۱۲پله داشته ایم که برای پله یک تا سه به واسطه رعایت اقلیم بندی به ترتیب مصارف ۲۰۰ ، ۲۵۰ و ۳۰۰ مترمکعب در نظر گرفته شده است. بقیه پله ها ۱۰۰ تا ۱۰۰تا بالا می رود. از پله ۶ احتمالا مصارف غیرمتعارفی مثل استخر، سونا، جکوزی و یا خانه هایی که متراژ بالاتری دارند که باید هزینه های شان را پرداخت بکنند.
سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران افزود: افراد پرمصرف سهم خود را از مصرف گاز پرداخت می کنند و سایرین هزینه مصرف اضافی این افراد را به دوش نخواهند کشید.تسنیم
مخاطبین عزیز پایگاه خبری–تحلیلی نفتیها؛ شما میتوانید از طریق پست الکترونیک naftiha.ir@gmail.com و دایرکت پیج اینستاگرام نفتیها به آدرس @NaftihaNews برای ارائه نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و سایر پیامهای خود با ما در ارتباط باشید.