نفتی ها /بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر چه ایران به دلیل تحریم ها در زمینه تولید و صادرات نفت خام با چالشهای زیادی رو به رو است، اما اوضاع در بخش گازی چنین نیست و این همان کلید مغفول مانده ای است که علی رغم تلاش منتقدین به نشان دادنش، همچنان بی کاربرد گوشه ای افتاده و کسی کاری به کارش ندارد.
در واقع متاسفانه با وجود پتانسیل های بالای ایران، سهم صادرات گاز ایران تنها ۲ درصد است و از همه بدتر این است که به نظر میرسد تلاش چندانی هم برای افزایش این سهم انجام نمیگیرد و این موضوع زمانی بغرنج می شود که همسایگان ایران در حال دور زدن ایران و تصاحب بازارهایی هستند که ایران می تواند یکه تاز آن باشد.
افزون بر این، نباید این را هم فراموش کنیم که قراردادهای گازی به دلیل طولانی مدت بودن و تاثیر پذیری اندکی که از تحریم ها دارند می توانند منبع تامین ارزی جذابی برای کشور به شمار روند.
این در حالی است که در برنامه مکتوب وزیر نفت آمده بود: پیش بینی میشود که با تاکید بر روابط حسنه با همسایگان در پایان دولت دوازدهم، صادرات گاز کشور از ۱۰ میلیارد مترمکعب (میزان صادرات سالانه فعلی گاز به ترکیه) به رقمی حدود ۴۰ میلیارد مترمکعب افزایش یابد. وزیر نفت هدف گذاری صادرات گاز به عراق را ۲۰، پاکستان ۱۰، حاشیه خلیج فارس ۱۰ و جمهوری آذربایجان را ۲ میلیارد مترمکعب اعلام کرده بود.
اما باید گفت بر اساس آمار موجود، میزان صادرات گاز ایران کمتر از ۲۰ میلیارد مترمکعب در سال است که با توجه به کوتاه بودن قراردادهای صادرات گاز به عراق، امکان کاهش همین میزان هم وجود دارد. از سوی دیگر وزیر نفت تعهد داده است که تا پایان دولت دوازدهم پروژه ایران ال ان جی را به بهره برداری برساند که آخرین جزئیات مربوط به این پروژه نشان میدهد، طی شش سال گذشته اقدامی برای سامان دادن به آن انجام نشده و تأسیسات این پروژه در حال خاک خوردن است.
از سویی دیگر نکته بعدی که در این میان وجود دارد سردرگمی مشهودی است که در زمینه اولویتسنجی روش صادرات گاز وجود دارد، زیرا استفاده از هر یک از دو روش خط لوله و LNG برای صادرات گاز، تبعات ژئوپلتیکی خاصی را بهدنبال دارد که در سطح تعیین راهبرد صادراتی برای کشوری با ظرفیت صادراتی ایران، بسیار حائز اهمیت است.
بهطور کلی صادرات گاز به روش خط لوله باعث حفظ و تقویت ساختار منطقهای بازار گاز و در مقابل، افزایش صادرات LNG موجب جهانی شدن بازار گاز میشود و باید دید مسئولین امر درکنار وعده های خود برای افزایش صادارت گاز و مقابله با انتقادهای وارده چه تصمیمی اتخاذ خواهند کرد؟