کاهش ناگهانی تولید در پروژه Arctic LNG ۲ روسیه، آن‌هم درست در آستانه زمستان و تحریم‌ها، یک پیام روشن دارد: حتی قدرت‌های بزرگ هم بدون ظرفیت حمل، ناوبری و تنوع مسیرهای صادرات انرژی فلج می‌شوند.
نفتی ها /فائزه پناهی؛ افت تولید پروژه Arctic LNG ۲ روسیه پس از اوج‌گیری کم‌سابقه در ماه اکتبر، نه ناشی از کمبود خوراک و نه ضعف فنی است؛ مشکل اصلی جایی بیرون از کارخانه شکل گرفته است؛ یخ‌های شمال، ناوگان ناکافی و محدودیت‌های تحریمی که دست روسیه را در تأمین کشتی‌های یخ‌شکن بسته است؛ Arctic LNG ۲ بخشی کلیدی از برنامه مسکو برای تبدیل شدن به یکی از بازیگران اصلی بازار جهانی LNG تا پایان دهه بود، اما با بسته شدن تدریجی مسیرهای دریایی و کمبود کشتی‌های Ice-class، جریان صادرات عملاً مختل شده و روسیه مجبور است تولید را به حداقل‌های عملیاتی کاهش دهد؛ این تحول به‌ظاهر یک مشکل فنی فصلی است، اما پیامدهای ژئو‌انرژی گسترده‌تری دارد؛ زیرا بازار آسیای شرقی که در ماه‌های سرد سال به سطح بالاتری از واردات LNG نیاز دارد، اکنون با احتمال کاهش عرضه از سوی یکی از تأمین‌کنندگان بزرگ روبه‌رو است.
اما درست در همین نقطه است که نام ایران ناخودآگاه به میان می‌آید؛ نه به‌عنوان بازیگر فعال، بلکه به‌عنوان کشوری که با وجود عظیم‌ترین ذخایر گازی جهان، عملاً در مهم‌ترین بخش بازاریعنی تجارت LNG جایی ندارد؛ اگرچه تحریم‌ها علیه ایران و روسیه از نظر ماهیت متفاوت‌اند، اما نتیجه در نهایت شباهتی خطرناک پیدا می‌کند؛ هر دو کشور بدون ناوگان حمل، تنوع مسیر و فناوری مستقل، در برابر بحران‌های ساده‌ای مانند تغییرات فصلی یا محدودیت‌های ژئوسیاسی آسیب‌پذیر می‌شوند اما با این تفاوت که روسیه حداقل زیرساخت LNG را دارد و می‌تواند در دوره‌های غیرزمستانی بخشی از عقب‌ماندگی را جبران کند، اما ایران به دلیل فقدان پروژه‌های عملیاتی LNG حتی همین حداقل انعطاف‌پذیری را نیز ندارد.
در سویی دیگر اما هم‌زمان، تغییر رفتار چین به‌عنوان بزرگ‌ترین خریدار گاز جهان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ در حالی که مسکو تلاش می‌کند با افزایش صادرات دریایی و قراردادهای پایدار، سهم خود را در بازار شرق آسیا تثبیت کند، هر اختلالی در Arctic LNG ۲ باعث می‌شود پکن به دنبال تنوع‌بخشی بیشتر باشد و این همان نقطه‌ای است که می‌توانست برای ایران غنی از ذخیره، فقیر از زیرساخت فرصتی تاریخی ایجاد کند؛ فرصتی برای ورود به بازار LNG آسیا، برای ایجاد قراردادهای بلندمدت، و برای تبدیل مزیت بزرگ جغرافیایی به قدرت اقتصادی. اما ایران که نه تأسیسات LNG دارد و نه ناوگان صادراتی، ناچار است از بیرون شاهد جابه‌جایی بازیگران و شکل‌گیری فرصت‌هایی باشد که هیچ‌گاه به مرحله بهره‌برداری نمی‌رسد.
کاهش تولید Arctic LNG ۲ بیش از آنکه یک خبر درباره مشکل روسیه باشد، تصویری است از آینده‌ای که هر کشوری بدون زنجیره کامل ارزش گاز با آن مواجه می‌شود. در دنیای امروز، داشتن ذخایر عظیم گاز تنها نقطه شروع است؛ قدرت واقعی در توانایی تبدیل آن به LNG، انتقال امن، استفاده از مسیرهای مختلف صادراتی و حفظ انعطاف در برابر بحران‌هاست واین همان درسی است که روسیه با تمام توان و تجهیزاتش امروز در حال پرداخت هزینه آن است./
gcaptain
مخاطبین عزیز پایگاه خبری–تحلیلی نفتی‌ها؛ شما می‌توانید از طریق پست الکترونیک naftiha.ir@gmail.com و دایرکت پیج اینستاگرام نفتی‌ها به آدرس @NaftihaNews برای ارائه نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و سایر پیام‌های خود با ما در ارتباط باشید.
