وقتی از ناترازی انرژی صحبت می‌کنیم، بحث ناترازی گاز طبیعی، بنزین، برق و گازوئیل مطرح می‌شود که در حال حاضر در حوزه انرژی به یک تهدید تبدیل شده است.

نفتی ها /وقتی از ناترازی انرژی صحبت می‌کنیم، بحث ناترازی گاز طبیعی، بنزین، برق و گازوئیل مطرح می‌شود که در حال حاضر در حوزه انرژی به یک تهدید تبدیل شده است. اگر این روند ادامه‌دار باشد، ناترازی تشدید می‌شود و به یک ابرچالش در بحث انرژی تبدیل می‌شود که به گفته کارشناسان می‌تواند بودجه را تحت تاثیر قرار بدهد.

 سنگ‌بنای ناترازی از ابتدای دهه هشتاد با تثبیت قیمت حامل‌های انرژی گذاشته شد. ناترازی انرژی که در سال‌های گذشته در حامل‌های مختلف خود را نشان داده است، موضوعی جدی به‌شمار می‌رود که باید برای از بین رفتن آن برنامه‌های قابل اجرا تدوین شود. چرا که ادامه‌دار بودن این روند، ناترازی را به یک بحران تبدیل خواهد کرد.

در بحث گاز طبیعی نیز حدود ۷۵۰ میلیون مترمکعب در روز تولید می‌کنیم. درصورتی که تقاضای کشور حدود ۹۰۰ میلیون مترمکعب است، یعنی ۱۵۰ میلیون مترمکعب بیشتر از تولید. ۳۰ درصد از کل گاز مصرفی در کشور توسط بخش نیروگاهی، ۳۰ درصد توسط بخش تجاری - خانگی و ۳۰ درصد هم توسط صنایع مصرف می‌شود. در ۵ - ۶ سال گذشته، سالانه ۵ درصد مصرف گاز طبیعی در این سه بخش افزایش یافته و میادین پارس جنوبی نیز دچار افت فشار شده است. یعنی هر سال اختلاف بین تولید و مصرف در کشور بیشتر شده و ناترازی افزایش پیدا می‌کند. به‌طوری که در روز‌های سرد سال ناترازی به ۲۵۰ میلیون مترمکعب نیز می‌رسد. ناترازی باعث می‌شود گاز صنایع را قطع کنیم؛ برای نیروگاه‌ها گاز نداشته باشیم و از گازوئیل و نفت کوره استفاده کنیم که باعث آلودگی هوا می‌شود. قیمت گازوئیل که در نیروگاه مصرف می‌شود بیش از دو برابر گاز طبیعی است و یک عدم النفع چند میلیارد دلاری دارد اما کسی متوجه آن نیست. رای تزریق به میادین گازی هم نیاز به گاز طبیعی داریم اما به دلیل اینکه کمبود داریم، نمی‌توانیم نفت بیشتری استخراج و صادر کنیم. با توجه به اینکه به عراق و ترکیه صادرات داریم، در تعهدات صادراتی خود نیز دچار مشکل می‌شویم. در طول سال حدود ۲۰ میلیارد دلار از صادر نکردن گاز طبیعی به کشور خسارت وارد می‌شود.

عضو کمیسیون انرژی مجلس معتقد است دولت جدید مباحث مرتبط با انرژی را جدی بگیرد چراکه به‌یقین ناترازی انرژی، ناترازی بودجه را به دنبال دارد که به معنای برداشت بیش از اندازه از صندوق توسعه ملی است.

محمد رشیدی با تحلیل و بررسی عملکرد وزارت نفت برای توسعه صنعت نفت و عبور از ناترازی‌ها طی دوره‌های اخیر، گفت: ناترازی انرژی، یکی از مشکلات جدی این روزهای کشور شده است چراکه با کمبود قابل‌ملاحظه گاز، برق و بنزین رو به رو هستیم و در این بین کوتاهی در حوزه بهینه‌سازی و عدم اجرای قانون بهینه‌سازی مصرف سوخت بسیار مشهود است، هرچند بخشی از این ناترازی به وزارت نفت مرتبط است اما مصرف بالای سوخت ناشی از تولید خودروهای غیراستاندارد توسط وزارت صمت و سیاست غلط دولت‌ها در تولید خودرو طی سال‌های گذشته است لذا همراهی وزارتخانه‌ها با یکدیگر به‌منظور عبور از این ناترازی‌ها ضروری است.

عدم تمرکز بر تولید انرژی، بهینه‌سازی و جلوگیری از مصارف غیرضرور، ازجمله دلایل مواجه با این مشکل است که صنعت و اقتصاد کشور نیز با خطر جدی رو به رو کرده است، بنابراین انتظار است دولت جدید مباحث مرتبط با انرژی را جدی بگیرد چراکه به‌یقین ناترازی انرژی، ناترازی بودجه را به دنبال دارد که معنای برداشت بیش از اندازه از صندوق توسعه ملی است.

در همین زمینه محمد عنایتی، کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل» اظهار کرد: ناترازی انرژی می‌تواند ناترازی بودجه را به همراه داشته باشد. ناترازی انرژی به معنای تفاوت بین عرضه و تقاضای انرژی است، که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند کاهش تولید، افزایش مصرف، یا تحریم‌ها باشد. این وضعیت می‌تواند به افزایش قیمت انرژی منجر شود که بر هزینه‌های دولت و مصرف‌کنندگان تاثیر می‌گذارد.

وی عنوان کرد: در صورت کاهش تولید داخلی و نیاز به واردات انرژی، هزینه‌های واردات افزایش می‌یابد که به ناترازی بودجه منجر می‌شود و اگر دولت یارانه‌های انرژی را برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها به مصرف‌کنندگان ارائه بدهد، هزینه‌های دولت افزایش می‌یابد و ناترازی بودجه رخ می‌دهد.

وی ادامه داد: کاهش تولید انرژی داخلی می‌تواند به کاهش درآمدهای حاصل از فروش انرژی منجر شود که به ناترازی بودجه کمک می‌کند.

عنایتی در پایان گفت: افزایش هزینه‌های انرژی، تورم را افزایش داده و رشد اقتصادی را کند می‌کند که به نوبه خود بر درآمدهای دولت از طریق مالیات‌ها تأثیر می‌گذارد. بنابراین، مدیریت کارآمد و برنامه‌ریزی مناسب در بخش انرژی می‌تواند به کاهش ناترازی بودجه کمک کند./تعادل