نفتی ها /با این که بیش از یک دهه از تمام هشدارهایی که کارشناسان نسبت به افت فشار گاز در پارس جنوبی داده‌اند گدشته است اما هنوز هم آنگونه که باید، به این مسئله مهم که به صورت بالقوه می‌تواند سبب مواجه کشور با جدی ترین بحران ها شود، توجه نشده است.
حالا اما چندی قبل محسن خجسته مهر، معاون وزیر نفت در رابطه با افت فشار گاز در پارس جنوبی گفته است: برای تداوم تولید گاز در پارس جنوبی برنامه‌های نگهداشت توان تولید، حفاری‌های چاه جدید و فشار افزایی در مرحله طراحی و مطالعات است که تولید ۲ کمپرسور در بخش خشکی با پیشرفت ۸۴ درصد و بخش دریایی ۳۰ درصد پیشرفت داشته است؛ مدیر عامل شرکت ملی نفت در پاسخ به این که چنین اقداماتی برای سال آینده مثمر ثمر خواهد بود یا خیر گفت: امیدواریم سال آینده در این زمینه مشکلی نداشته باشیم.
از سویی دیگر متخصصان انرژی اما ادعای محسن خجسته‌مهر را عملا غیرممکن ارزیابی می‌کنند و تأکید دارند که حتی اگر شرکت نفت موفق به تأمین چنین سرمایه کلانی هم بشود، بدون تجهیزات و تکنولوژی لازم باز هم چنین اتفاقی ممکن نیست و این در حالی است که قطر با شتاب زیاد مشغول پیشروی در میدان پارس جنوبی است؛ اما ایران با مسائل تحریمی و مشکلات در توسعه و به‌روزرسانی مجموعه پارس جنوبی درگیر است.
بررسی‌های یک پژوهش که چندی پیش در دنیای اقتصاد منتشر شد، نشان می‌دهد از زمان اکتشاف این میدان، قطر با هزار‌و ۵۰۰ میلیارد دلار، پنج برابر ایران از پارس جنوبی درآمد داشته است. حالا هم هم‌زمان با برنامه‌های پیاپی قطر برای توسعه این میدان گازی، در ایران بر‌اساس آمار منتشرشده وزارت نفت، از سه سال آینده هر سال به اندازه درآمد یک فاز، از درآمدهای این میدان کاسته خواهد شد؛ مگر اینکه فکری به حال تأمین سرمایه در آن شود.
حمیدرضا صالحی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، در واکنش به گفته‌های مدیرعامل شرکت نفته در پاسخ به این سوال به شرق گفته است: این گفته زمانی می‌توانست ممکن باشد که ما رشد سرمایه داشته باشیم. مشکلی که ما داریم و خود وزیر نفت به آن اذعان کرد، این است که همین حالا ما برای اینکه بتوانیم برداشت گاز به میزان فعلی را از پارس جنوبی حفظ کنیم، به ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز داریم و در غیر‌این‌صورت میزان تولیدمان به یک‌سوم خواهد رسید. او تأکید می‌کند: سؤال من از آقای خجسته‌مهر این است که چگونه چندی پیش جناب اوجی از کمبود شدید سرمایه گفتند و حالا شما می‌گویید کار در حال پیشروی است تا سال آینده کمبود نداشته باشیم؟ به باور صالحی ایران مدت‌هاست در پروژه‌های گاز و برق سرمایه‌گذاری نکرده و اکنون تولید از مصرف عقب مانده است و این وضعیت ادامه پیدا می‌کند، مگر زمانی که در تولید سرمایه‌گذاری شود. به گفته نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی مشکل کشور در بحث گاز فقط ارتقای سطح تخصص نبوده که حالا با اتکا به توان داخلی حل شود؛ بلکه بخش مهمی از موضوع به تأمین سرمایه بازمی‌گردد. مثل همین حالا که در بحث برق نیروگاه‌های ایران تخصص کافی دارند؛ ولی مشکل‌شان اقتصادی است. او همچنین می‌گوید بخش خصوصی هم به‌تازگی سرمایه‌گذاری در بخش گاز نداشته است؛ هرچند علاقه‌مند است که این کار را انجام بدهد؛ اما مشروط به اینکه دولت زمینه را فراهم کند.
نکته بعدی اما اینجاست که با توجه به شرایط و امکاناتی که امروزه در اختیار این صنعت است عملا امکان توسعه برداشت گاز از پارس جنوبی یا عسلویه وجود ندارد؛ وگرنه قطعا تا امروز انجام داده بودند و مشکل صنعت نفت ایران این است که تحت تحریم قرار گرفته و برای تأمین منابع مالی، مدیریت، تجهیزات، تکنولوژی و دانش فنی دچار مشکل است؛ تا زمانی هم که این مشکل حل نشود، عملا امکان توسعه در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز وجود ندارد.
حالا باید دید به چنین اقداماتی می‌توان تا سال آینده جامه عمل پوشاند و در سال آینده دیگر چالشی تحت عنوان ناترازی گاز نداشته باشیم یا آنکه روزهای سخت و سرد زمستان سال جاری مجدداً تکرار می‌شوند.