نفتی ها /نخستین حاشیه این هفته "نفتی‌ها" را با ماجرای واردات چراغ خاموش بنزین از ترکمنستان آغاز می‌کنیم که جزو پر حاشیه‌ترین اخبار هفته گذشته در حوزه نفت و انرزی بود.
بنا بر گفته برخی رسانه‌ها واردات بنزین کلید خورده و مبدأ آن ترکمنستان است. از سوی دیگر، تولید بنزین در پتروشیمی‌ها هم آغاز شده و رئیس سازمان استاندارد هم با تائید آن، گفته البته این بنزین استاندارد است.
افزایش ۱۰ میلیون لیتری مصرف بنزین طی یک سال گذشته، ایران را به واردکننده بنزین تبدیل کرده است هرچند که اخبار رسمی دراین‌باره منتشر نمی‌شود. منابع آگاه گفته‌اند روند واردات بنزین از برخی کشورهای همسایه به‌ویژه ترکمنستان آغاز شده و از سوی دیگر، برخی پتروشیمی‌ها نیز تولید بنزین را از سر گرفتند تا مبادا، کشور دچار محدودیت شود.
نخستین باری که موضوع کنترل مصرف بنزین در دستور کار قرار گرفت به سال پایانی دولت اصلاحات برمی‌گردد؛ در سال ۱۳۸۳ طرح آزمایشی کوپن بنزین در استان سیستان و بلوچستان اجرایی شد، پس از تجزیه نتایج حاصل‌شده از بنزین کوپنی، ایده تدوین سیستم مدیریت هوشمند مصرف سوخت روی میز آمد و درنهایت، دولت بعدی در سال ۱۳۸۶ سهمیه‌بندی بنزین را آغاز کرد.
این روند تا دولت یازدهم ادامه داشت تا اینکه وزارت نفت از پاستور خواست به پایان عمر این سیستم رأی دهد؛ گرچه این درخواست به تائید هیئت‌وزیران رسید ولی مجلس شورای اسلامی آن را ابطال کرد. دولت هم کارت سوخت و سیستم را حفظ کرد ولی سهمیه‌بندی را کنار گذاشت تا عملاً کارت سوخت، هیچ کارآیی نداشته باشد.
دراین‌باره باید گفت دولت برای تأمین نا ترازی تولید و مصرف این فرآورده نفتی، چهار راهکار اصلی را می‌تواند به کار بگیرد؛ نخست احداث پالایشگاه‌های جدید، دوم تغییر قیمت آن برای کاهش مصرف، سوم بهینه‌سازی مصرف از طریق همکاری با خودروسازان و شهرداری‌ها و درنهایت راهکار چهارم که به واردات بنزین ختم می‌شود.
گرچه دولت تفاهم‌نامه و قراردادهایی را برای ساخت سه پالایشگاه امضا کرده است اما این قراردادها به‌قدری سنگین و نیازمند منابع مالی است که بدون تردید، تا کمتر از ۵ سال آینده نمی‌توان به بهره‌برداری از آنها امید داشت.
درباره راهکار دوم هم باید گفت با توجه به وضعیت اقتصادی مردم و محدودیت‌های ایجادشده برای معیشت جامعه، بسیار بعید است دولت به سمت افزایش قیمت حرکت کند؛ همچنین در خصوص راهکار سوم باید پذیرفت این راهکار سال‌هاست که مطرح بوده اما هیچ‌گاه به موفقیت نرسیده است.
پس طبیعی است دولت به سمت واردات بنزین و حتی تولید این فراورده از پتروشیمی‌ها روی بیاورد؛ کما اینکه یک منبع آگاه می‌گوید واردات بنزین کلید خورده و مبدأ آن ترکمنستان است. از سوی دیگر، تولید بنزین در پتروشیمی‌ها هم آغاز شده و رئیس سازمان استاندارد هم با تائید آن، گفته البته این بنزین استاندارد است.
حاشیه دوم هم با ماجرای انتقاد شدید قالیباف از وزیر نفت اختصاص دارد.
محمدباقر قالیباف در جلسه علنی سه‌شنبه گذشته مجلس شورای اسلامی پس از رسیدگی به گزارش کمیسیون انرژی در مورد ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور با تاکید بر اینکه ناترازی چالش و مانع جدی و اساسی ما در حوزه گاز است، گفت: این ناترازی را در بودجه، بانک‌ها و نقدینگی هم داریم اما الان با آنها کاری ندارم؛ این موضوعات بارها از تریبون مجلس گفته شده و وزرا و روسای مجلس این موضوع را تکرار کردند.
رئیس مجلس خطاب به وزیر نفت تصریح کرد: اگر جنابعالی و من به عنوان خدمتکاران مردم در قانونگذاری و اجرا حرف‌مان این باشد که ۱۰ درصد از صندوق توسعه به ما بدهید یا اینکه ۸۰ میلیارد دلا از جایی پول بدهید تا این ناترازی را درست کنیم؛ شما فکر می‌کنید که این ۸۰ میلیارد دلار پول وجود دارد که بدهید این کار را انجام دهید؟ من، شما، همه کارگران و مهندسان زحمتکش نفت و همه دلسوزان انقلاب و نظام می‌دانند که ما سالانه بین ۶۰ تا ۸۰ میلیارد دلار انرژی‌های مان را هدر می دهیم؛ آیا نمی‌خواهیم در این زمینه در کشور تصمیم بگیریم؛ چطور حاضریم دست گدایی به همه جا دراز کنیم و پول بگیریم ولی حاضر نیستیم اصلاح کنیم؟
قالیباف افزود: بدون شک معلوم است که یا روش‌های اجرایی یا برنامه ریزی یا قانونگذاری ما اشکال دارد که قادر نیستیم این کار را انجام دهیم.
وی با بیان اینکه «من و نمایندگان و روسای کمیسیون های مجلس همه در اینجا مسئول هستیم و خطاب من اینجا وزیر محترم یا دولت نیست بلکه خطاب اول به خودم و مجموعه مجلس و دولت با هم است»، اظهار کرد: بخاری که مردم در خانه‌های خود استفاده می‌کنند را ما در صنعت تولید کردیم و به دست مردم دادیم تا استفاده کنند؛ ما نتوانستیم که قدرت خرید مردم را بالا ببریم که بخاری‌های خود را بهینه و منابع موتورخانه ها را درست کنند؛ اینها مشکلات ماست نه مشکلات مردم.
رییس قوه مقننه با طرح این پرسش که چرا به گونه‌ای تدبیر نمی‌کنیم که مردم به عنوان مصرف‌کننده اصلی، از بهینه‌سازی سوخت بهره‌مند شوند؟ ادامه داد: ما قانون نوشتیم اما نتوانستیم تصمیم بگیریم و راهکاری ایجاد کنیم که کسانی که سوخت مصرف می‌کنند در صورت کاهش مصرف، منفعتی نصیبش شود. اولین کسی که باید از این کاهش مصرف انرژی منفعت ببرد، خود آن فرد است چراکه اگر منفعت این فرد دیده نشود، مصرف سوخت کاهش نمی‌یابد. امروز کسی که در حال اسراف کردن است آنطور که باید هزینه سوخت مصرفی خود را پرداخت نمی‌کند و در طرف مقابل نیز کسی هم که کم مصرف می‌کند، منفعت اقتصادی از این موضوع عایدش نمی‌شود. باید این ناترازی و ناعدالتی را برطرف کنیم.
حاشیه بعدی این هفته هم هم به اعتراف یک مقام رسمی مسکو روسیه: تحریم ایران به سود ماست!
راسیا-۱ (Россия-۱)، شبکه تلویزیونی دولتی روسیه در برنامه ای گفتگو محور، حملات پهپادی اخیر روسیه به زیرساخت های اوکراین را مورد بررسی قرار داد. مجری برنامه در ابتدا درباره این حملات گفت: در پایتخت اوکراین دوباره صدای آژیرهای هشدار حمله هوایی شنیده می شود. امروز نهمین روز از آغاز به گوش رسیدن این هشدارهاست و تا کنون متوقف نشده است. ما آن ها را تحت فشار استراتژیک نگه داشته ایم. آنتون گراشنکو، مشاور وزارت امور داخلی اوکراین تصویری از لاشه یک پهپاد ما یا ایران به نام Geran-۲ یا شاهد ۱۳۶ را منتشر کرده است.
در ادامه "کنستانتین سیمونوف" مدیر صندوق امنیت ملی انرژی روسیه به عنوان یکی از کارشناسان برنامه، درباره استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی علیه اوکراین، گفت: من می خواهم چند کلمه ای درباره ایران حرف بزنم. ما با ایران همواره رابطه سخت و پیچیده ای داشته ایم و نمی توانیم آنطور که آمریکایی ها ادعا کرده اند، بگوییم ایران همیشه شریک ما بوده است.
وی افزود: چه در دوره شوروی و چه پسا شوروی، رابطه ما با ایران همواره کاملا پیچیده بوده است، اما اکنون می بینیم که ایران یک انتخاب سیاسی جدی کرده که این کشور را تحت تحریم خواهد برد. اتحادیه اوپا در حال اعمال تحریم هایی است و ۵ دسامبر به عنوان شروع دور ششم و هشتم تحریم ها معین شده است. ما نیز منتظریم تا ببینیم چگونه می شود.
مدیر صندوق امنیت ملی انرژی روسیه گفت: ایران تحت تحریم ها باقی می ماند و این تحریم ها سخت تر نیز می شود که اگر بخواهم صادقانه بگویم، این خبر خوبی برای ماست.
حاشیه آخر این هفته هم به ماجرای گروگانگیری پلیمر اختصاص دارد به گونه ای که رئیس هیئت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر علت افزایش قیمت مواد اولیه صنایع پلیمر را مهندسی توزیع از سوی پتروشیمی‌ها عنوان کرد.
سعید ترکمان در گفت‌وگو با ایسنا، از افزایش قیمت مواد اولیه صنایع پلیمر خبر داد و گفت: علت این وضعیت مربوط به رقابت‌ها است. اخیراً شاهد رقابت روی قیمت پایه بودیم که روی پلی پروپیلن تا ۱۰۰ درصد هم تجربه شده است.
این در حالی است که به گفته وی قرار بود قیمت پایه، پنج درصد از فوب خلیج فارس پایین تر باشد، اما به دلیل مهندسی گرید که از سوی پتروشیمی‌ها انجام می‌شود و به نوعی صنعت پلیمر را به گروگان گرفته‌اند، تولیدکنندگان باید برخی گریدهای PP را از رقبا تا ۱۰۰ درصد گران‌تر از بورس کالا بخرند.
ترکمان علت این وضعیت کاهش عرضه پتروشیمی‌ها عنوان کرد و گفت: معمولا نیمه دوم سال مصارف افزایش پیدا می‌کند، اما پتروشیمی‌هایی که با منابع ملی کشور کار می‌کنند، به دلیل زیاده‌خواهی و با بهانه‌های واهی، خوراک اولیه را محدود و زنجیره‌ای ایجاد کردند که در پایین دست تولیدکنندگان باید پلی پروپیلن را تا ۱۰۰ درصد بیشتر از قیمت پایه بخرند.
همچنین به گفته وی، در سالی که قرار بود خام فروشی متوقف شود، هفته گذشته مصوبه‌ای در دولت تصویب شد که به پتروشیمی‌ها اجازه داد بدون عوارض، صادرات کنند که این موضوع هم مزید بر علت شده و بازار داخل را به التهاب کشانده است.
رئیس هیئت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر با بیان اینکه وضعیت مشابهی در بازار مواد اولیه یونولیت، یعنی پلی استایرن، وجود دارد، تصریح کرد: این وضعیت به دلیل زیاده‌خواهی پتروشیمی‌ها ایجاد شده که نام آن را مهندسی عرضه گذاشتند. در مهندسی عرضه پتروشیمی‌ها با دلایل مختلف مثل تعمیرات می‌گویند فعالیت واحدها متوقف شده است. بنابراین توزیع قطره‌چکانی و ولع خرید بیشتر می‌شود. در این شرایط نهادهای نظارتی هم نمی‌دانند چگونه با آنها برخورد کنند.
لازم به ذکر است درج اخبار حواشی هفتگی حوزه نفت و انرژی در این بخش به منزله تایید آنها نیست و سایت تحلیلی خبری نفتی‌ها صرفا گردآورنده اخبار در این بخش خبری می‌باشد.
