ماجرای دعوای پتروفرهنگ و پتروشیمی دماوند چیست؟ / چه کسی مقصر است؟

نفتی‌ها /طی دوسال گذشته با وجود همه محدودیت ها و مخاطرات ناشی از تحریم های ظالمانه بین‌المللی، عدم همکاری شرکت‌های صاحب تکنولوژی، کمبود منابع ارزی و ریالی در کشور و با تلاش‌های مجدانه مدیران، کارشناسان و کارگران دلسوز ذیربط،  دو پروژه بزرگ پتروشیمی کشور متعلق به اعضای صندوق ذخیره فرهنگیان، تحت نام‌های پتروشیمی کیمیای پارس خاورمیانه و پتروشیمی سبلان، مجموعاً با ارزشی بالغ بر یک میلیارد دلار در هلدینگ پتروفرهنگ، هلدینگ تخصصی پتروشیمی صندوق ذخیره فرهنگیان به بهره‌برداری رسید.
هر دو این شرکت‌ها تولیدکننده متانول با ظرفیت تولید ۱.۶۵۰.۰۰۰ تن در سال هستند و از این میان، شرکت کیمیای پارس خاورمیانه در تابستان ۱۳۹۹ و شرکت پتروشیمی سبلان در بهار ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسیدند. انتظار می‌رفت با شروع بهره‌برداری از این دو پروژه عظیم، منافع اقتصادی حاصل از تولید و صادرات محصولات این دو شرکت مجموعاً با فروشی در حدود ۲.۹۰۰.۰۰۰ دلار در روز، محقق شود که ذینفع عمده این سود، جامعه زحمتکش و خدوم معلمهای کشور هستند، اما متاسفانه عدم ایفای تعهدات پتروشیمی دماوند در تأمین اکسیژن مورد نیاز این واحدها (به عنوان دومین خوراک مورد نیاز واحدهای متانول پس از گاز طبیعی) منجر به عدم تحقق اهداف اقتصادی این طرح‌ها شده است.
مطابق طراحی فاز ۲ پتروشیمی عسلویه که توسط شرکت ملی پتروشیمی انجام شده بود، تأمین یوتیلیتی و خوراک کلیه طرح‌های منطقه قرار بود توسط یک واحد یوتیلیتی متمرکز انجام گیرد و این مهم بر عهده شرکت «پتروشیمی دماوند انرژی عسلویه» گمارده شد. طبیعتا در چنین طرح‌های توسعه‌ای با این حجم سرمایه‌گذاری انتظار این که پروژه‌های احداث واحدهای پتروشیمی پس از راه اندازی واحد یوتیلیتی متمرکز آغاز شود، انتظاری نابجا بوده و چنین تصمیمی عملاً اقتصاد طرح‌های توسعه زیرساخت و یوتیلیتی را دچار خسران می‌کند. لذا به درستی در همان ابتدای پروژه‌های منطقه، شرکت‌های پتروشیمی قراردادهای خوراک و یوتیلیتی خود را با شرکت پتروشیمی دماوند منعقد نموده و به فرض پایبندی این شرکت به تعهدات قراردادی خود، عملاً پروژه‌های احداث واحدهای پتروشیمی آغاز شد. ضمنا انتظار می‌رفت شرکت ملی پتروشیمی به عنوان یک نهاد حاکمیتی، مسئولیت نظارت بر کیفیت و پیشرفت پروژه‌های پتروشیمی دماوند و همچنین سایر زیرساخت‌های منطقه را بر عهده گیرد و به این ترتیب از رسیدن یوتیلیتی به بهره‌برداری واحدهای پتروشیمی اطمینان حاصل کند. لذا با توجه به سهامداران خوشنام و توانمند پتروشیمی دماوند و نظارت دقیق و روزانه شرکت ملی پتروشیمی، در ابتدای پروژه احداث واحدهای پتروشیمی، بدعهدی و عدم توانمندی مالی و فنی پتروشیمی دماوند در اجرای تعهداتش، فرضی بیش از حد، بدبینانه تلقی می‌شد. شاهدی بر این مدعا تجربه بدست آمده طی این سال‌ها است که حکایت از آن دارد که علیرغم همه مشکلات ناشی از تحریم و با توجه به اینکه پیچیدگی‌های تکنولوژیکی و پروژه‌ای واحدهای متانول نسبت به واحدهای یوتیلیتی در دست دماوند به مراتب پیچیده‌تر بوده، این پروژه‌ها با مدیریت پتروفرهنگ با کمترین انحراف زمانی و با کیفیت مناسب به اتمام رسیدند.
با این حال شرکت پتروفرهنگ با توجه به نیاز خود، همواره نیم نگاهی به فعالیت‌های پتروشیمی دماوند داشت که متاسفانه از همان ابتدا نشانه‌هایی از عدم وجود اهتمام کافی در پتروشیمی دماوند در اجرای طرح‌های اکسیژن ساز مشاهده ‌شد. بر این اساس، هلدینگ پتروفرهنگ و شرکت‌های پتروشیمی کیمیای پارس خاورمیانه و پتروشیمی سبلان، همواره از طریق  مراجع مختلف و فراتر از وظایف خود، سعی بر پی‌گیری و کمک به اجرای این طرح از سوی پتروشیمی دماوند داشتند تا جایی که در زمستان ۱۳۹۶، پس از آنکه اخبار مشکلات مالی و عدم پیش‌بینی منابع کافی شنیده شد، به درخواست پتروشیمی دماوند و با تایید شرکت ملی صنایع پتروشیمی، دو شرکت کیمیای پارس خاورمیانه و سبلان علیرغم آنکه مسئولیتی در این ارتباط نداشتند ، به منظور جلوگیری از زیان‌های آتی خود، طی قراردادی سه جانبه به عنوان پیش خرید اکسیژن، بخش اعظم منابع مالی مورد نیاز جهت احداث واحد اکسیژن را برای پتروشیمی دماوند تأمین نمودند. پس از انعقاد این قرارداد تاکنون بیش از ۶۵ میلیون یورو تامین مالی برای دماوند صورت گرفته اما بعد از تأمین منابع نیز متأسفانه، این پروژه هیچگاه مطابق برنامه پیشرفت نداشته است.
در این فاصله با امیدواری‌هایی که از گزارش‌های رسمی پتروشیمی دماوند بدست می‌آمد، شرکت پتروفرهنگ طبعاً تمام تلاش خود را جهت پیشبرد پروژه‌های کیمیای پارس خاورمیانه و سبلان به کار می‌بست. چرا که در پروژه‌هایی در این ابعاد با حضور پیمانکاران مختلف از یک سو و شرایط پر التهاب تهدیدهای سیاسی و تحریمی از سوی دیگر، هیچ عقل سلیمی حکم بر توقف و یا حتی کند کردن سرعت پیشرفت پروژه نمی‌دهد.
در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۹۹،  زمانی که آخرین فعالیت‌های احداث و راه‌اندازی پروژه کیمیای پارس خاورمیانه در جریان بود، طی جلسه‌ای با حضور مدیران و سهامداران پتروفرهنگ و کیمیای پارس خاورمیانه، پتروشیمی دماوند متعهد شد که در تاریخ ۳۰ مهر ۱۳۹۹ واحد اول (لاین ۲) جداسازی هوای پتروشیمی دماوند را راه‌اندازی نماید. با این امید فعالیت‌های راه‌اندازی پتروشیمی دماوند با جدیت بیشتر دنبال شد و نهایتاً در تیر ۱۳۹۹ پتروشیمی کیمیای پارس خاورمیانه راه‌اندازی شد. مطابق برنامه آنروز انتظار می‌رفت تا پایدار شدن تولید شرکت، واحد جداسازی هوای پتروشیمی دماوند هم راه‌اندازی شود اما متاسفانه در اواخر تیر ۱۳۹۹ تقریبا همزمان با راه‌اندازی متانول کیمیای پارس خاورمیانه تنها پس از حدود ۴۰ روز، پتروشیمی دماوند بدعهدی کرده و اعلام کرد قادر به تامین اکسیژن در تاریخ متعهد شده نبوده و طی تعهدی جدید اعلام داشت تا پایان اسفند ۹۹ خط اول و در خرداد ۱۴۰۰ خط دوم واحد جداسازی هوا راه‌اندازی می‌شود تا شیرینی موفقیت در افتتاح متانول کیمیای پارس خاورمیانه به تلخی گراید. این اتفاق موجب شد کیمیای پارس خاورمیانه برای تامین اکسیژن مورد نیاز واحد، با دیگر واحدهای منطقه قراردادهایی منقعد کرده و اکسیژن مازاد این واحدها را با صرف هزینه نصب خط لوله و... خریداری نماید. گفتنی است اکسیژن خریداری شده در بهترین شرایط تنها ۴۰ درصد از اکسیژن مورد نیاز این واحد را تامین می‌کند که تولید در این میزان علاوه بر بالا بردن مصرف گاز، استهلاک تجهیزات را نیز افزایش داده و سبب کاهش سود حاصل از صادرات علاوه بر اعمال عدم‌النفغ قابل توجه به جامعه فرهنگیان خواهد شد. در این فاصله و به جهت کاهش خسارات وارده به سرمایه‌های پتروفرهنگ، با رایزنی‌های انجام شده توسط مدیریت عامل این هلدینگ با وزارت نفت مقرر شد خط لوله تأمین اکسیژن از فاز یک برای پتروشیمی کیمیای خاورمیانه و سبلان راه‌اندازی شود که متاسفانه آن نیز با طراحی و اجرای غیرحرفه‌ای و نامناسب دماوند به بروز حادثه‌ای تلخ و ناگوار منجر شد و به نتیجه نرسید و خسارات چندی نیز برجای گذاشت.
متاسفانه در تاریخ ۴ بهمن ۱۳۹۹ پتروشیمی دماوند مجدد خلف وعده کرده و اعلام کرد که خط اول خط جداسازی هوا اواخر اردیبهشت ۱۴۰۰ و خط دوم ۴ ماه بعد از آن یعنی شهریور ۱۴۰۰ راه اندازی می شود و متاسفانه این بازی همچنان تا امروز ادامه داشته است. پتروشیمی دماوند با بدعهدی و مدیریت ضعیف در اجرای پروژه، همچنان اکسیژن متعهد شده را تحویل نداده و عملاً با نزدیک شدن به تاریخ تعهد، آن را مجدداً به تعویق می‌اندازد و تاریخ جدیدی برای راه‌اندازی واحدها اعلام می‌دارد. متاسفانه تداوم این اقدام غیر مسئولانه که با هیچ استاندارد مدیریت پروژه‌ای قابل توضیح نیست حاصلی جز از دست رفتن سود و مستهلک شدن سرمایه جامعه فرهنگیان نخواهد داشت.

پست الکترونیکی نفتی‌ها به نشانی naftiha.ir@gmail.com برای دریافت نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و شکایات شما به عنوان پل ارتباطی این پایگاه خبری – تحلیلی با شما مخاطبان عزیز، در دسترس قرار دارد که شما مخاطبین عزیز نفتی ها می‌توانید از این طریق با ما در ارتباط باشید.