نفتی ها /بازار قیر پر از حاشیه هایی است که در نهایت منجر به سودجوئی تعدادی محدود از فعالان این عرصه البت در بخش صادرات آن شده است. با اینحال همچنان دولتمردان در تدوین قوانین اولیه این صنعت مانده‌اند و هر یک برای آینده این صنعت نقشه‌ها دارند. وزارت نفت برای تحویل خوراک هر روز مشکلاتی را برای این صنعت به بار می آورد و از سویی دیگر وزارت صمت در تدوین قوانین اولیه آن بازمانده است. دراین بین وزیرکار مسوولیت‌های خود را زمین گذاشته و به جهت وجود دو مجموعه بزرگ تولید قیر کشور در زیر مجموعه شستا به خود اجازه داده تا تصمیم گیری دراین صنعت را به دست بگیرد و به جای ایجاد راهکارهایی برای افزایش رفاه اجتماعی به تدوین قوانین قیری بپردازد.
تا جاییکه کارشناسان معتقدند این روزها بحث جدایی قیر از بورس کالا سبب دو قطبی شدن فضای انرژی کشور شده، موافقان این جدایی معتقدند عرضه این فرآورده در بورس کالا به‌عنوان مهم‌ترین سرعت‌گیر در مسیر صادرات این محصول است، و مخالفان می‌گویند تبعات این جدایی بسیار بیشتر از کاهش صادارت آن است.
اخیراً خروج قیر به‌عنوان یکی ازکلیدی‌ترین فرآورده‌های نفتی از بورس کالا در حالی مطرح می‌شود که، هنوز معلوم نیست آیا راه حل افزایش صادرات و فروش این محصول تنها دور شدن از فضای شفاف بورس کالا است یا روش دیگری نیز برای بهبود این اوضاع وجود دارد یا خیر؟ و اینکه آیا این جدایی می‌تواند سبب بروز فسادها و ظهور سلطان‌های قیر دیگری شود یا خیر؟
اما در بحبوحه تمام این شک و تردیدها به ناگهان خبر ارسال نامه وزیر کار به وزیر نفت مبنی بر تعلیق الزام عرضه محصولات قیر در بورس کالا سبب ملتهب تر شدن و ایجاد فضایی مه آلود در این صنعت می‌شود.
دراین بین کارشناسان معتقدند این گونه همواره اظهار نظر و تعیین تکلیف درخصوص بازارهای صنعتی و تولیدی بر عهده وزارت صمت بوده و این در شرایطی است که شریعتمداری به عنوان وزیر کار شرح وظایف دیگری دارد و باید به موضوعات حوزه کار خود بپردازد و علاوه‌بر این عرضه محصولات در بورس کالا در ایجاد شفافیت جلوگیری از دلال‌بازی کمک بسیار زیادی می‌کند و خروج این محصولات از بورس می‌تواند زمینه تکرار فسادهایی باشد که باید دید این اصرار برخی آقایان از کجا آب می‌خورد.
در همین راستا، یحیی آل‌اسحاق رئیس اتاق بازرگانى ایران و عراق در واکنش به برخی خبرها در رابطه با خروج معاملات قیر از بورس کالا گفت: اگر امروز در معاملات قیر در بورس کالا مشکلی وجود دارد، باید تنها با همفکری وزارت صمت، سازمان توسعه تجارت، فعالان بازار و بورس کالا این مشکل را حل کرد، اما افرادی که به دنبال خروج معاملات از بورس هستند، شفافیت در اقتصاد را نمی‌خواهند.
از سویی دیگر هدایت الله خادمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار نفتی ها میگوید: با توجه به این که بحث قیر چالش عظیمی برای کشو است، اما به علت نحوه تعامل نهاد های دولتی مسئول و مدیریت ضعیف، درحال حاضر توزیع قیر و تامین آن با چالش بزرگی روبه وشده به نحوی که بسیاری از پروژه‌های کشور را با مشکل جدی‌ای مواجه کرده است و در واقع امروزما با مافیای بزرگی با عنوان مافیای قیر مواجه شده ایم، برای مثال در حال حاضر بسیاری از جاده های کشور که به اتمام کار خود نزدیک شده اند به علت کمبود قیر نیمه کاره رها شدند و با بارش های باران چند وقت اخیر دچار آسیب شدند و در این میان هم هزینه و نیروی کار به هدر رفت و هم میلیاردها ریال پول و بودجه که میشد تنها با همکاری و هماهنگی دو وزیراز این واقعیت پیشگیری کرد.
خادمی اما در ادامه با عنوان این که تا زمانی که مشکلات از پایه حل نشوند همین داستان ادامه دارد گفت: در بحث خرید و فروش قیر نمیتوان گفت کدام یک از دو روش بر دیگری برتری دارد، زیرا اقتصاد ما از پایه فاسد است و هر روشی را که در پیش بگیریم برخی افراد سودجو سعی در گرفتن رانت خود خواهند داشت و نخواهند گذاشت یک کار شفاف تجاری صورت بگیرد.
به اذعان وی، مشکل ما عرضه محصولات در بورس و یا به صورت آزاد نیست، زیرا در حال حاضر هم بسیاری از محصولات ما از جمله نفت هم در بورس توزیع می‌شوند اما با مشکلات پیچیده‌ی دیگری روبه رو هستند؛ و باید گفت در کشوری که از اقتصاد سالم برخوردار است بورس بهترین گزینه برای عرضه خواهد بود، زیرا در بورس سازو کار شفاف تری ایجاد می‌شود و نرخ پایه وجود دارد؛ اما در ایران نمیتوان امید چندانی هم به بورس داشت.
بنابراظهارات این نماینده مجلس، نباید این نکته فراموش شود که در همه حال، این فعالان بازار هستند که قوانین دست و پاگیر را لمس می‌کنند و با این که شکی نیست بورس کالا با ایجاد یک محیط شفاف می‌تواند کنترل شدهتر پیش رود اما مشکلات و قوانینی که بورس برای صادرکنندگان صنعت قیر و صد البته خریداران خارجی ایجاد می‌کند چه خواهد شد؟
عباسعلی اسلامی، رییس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی نیز در تاثیرات منفی عضه قیر در بورس میگوید: جلوگیری از صادرات یا پایین آمدن رقم صادرات قیر مربوط به بورس نیست؛ بلکه علت های دیگری دارد که باید بررسی کرد. با این حال اگر بورس کالا با داشتن اختیارات لازم و بر اساس رسالت خود و البته بدون دخالت برخی نهادها، کشف قیمت کالاها را انجام دهد، شفافیت قیمتی و فضای رقابتی در معاملات به حداکثر می‌رسد که این اتفاق به صلاح اقتصاد بوده و همه اطلاعات به صورتی شفاف در اختیار مردم قرار می‌گیرد.چراکه مسلم به نظر می‌رسد که عرضه محصولات تولیدی در بورس کالا در جلوگیری از دلال‌بازی کمک بسیار زیادی می کند تا حدی که می‌توانیم ادعا کنیم که دلالی را در اقتصاد کشور از بین می‌برد و مصرف‌کننده این امکان را دارد که به صورت مستقیم از تولید کننده خرید کند.
منبع:اختصاصی