نفتی ها /حاشیه اول این هفته "نفتیها" را با ما ماجرای درگذشت دو تن از کارکنان صنعت نفت در آتشسوزی یکی از کارخانههای پتروشیمی جزیره خارگ آغاز میکنیم.
ایسنا در این خصوص نوشت :یک حادثه تنها به دلیل نقص در یک آیتم اتفاق نمیافتد بلکه مجموعهای از اشکالات موجب بروز حادثه میشود. در مجموع هر اتفاقی که در صنایع نفت و گاز رخ میدهد به این دلیل است که یک جایی ایمنی نادیده گرفته شده است و اگر تمام موارد مربوط به ایمنی لحاظ شود وقوع حادثه در مجتمعهای نفت و گاز بسیار بعید و دور از انتظار بوده و همچنین احتمال انفجارها و یا آتشسوزیهای فاجعهباری مانند آنچه پیش از این در بندر امام، خارگ و یا مجتمع پتروشیمی مارون شاهد آن بودهایم بسیار کاهش مییابد.
نحوه انجام ایزولاسیون توسط مسئول بهرهبرداری پالایشگاه تعیین میشود که باید از انجام صحیح و ایمن بودن این فرآیند اطمینان حاصل نماید. حتی بعد از انجام ایزولاسیون نیز ممکن است میزان کمی از مواد قابل اشتعال (گازها و سیالات) در مخازن و لولهها وجود داشته باشد به همین دلیل باید همه قوانین مربوط به این بخش بایستی کاملاً سختگیرانه و بدون هیچ اغماضی اجرا شود. اما واقعیت این است که اصل ایمنی در سازوکارها و چرخههای مختلف راهاندازی، تولید و بهرهبرداری مغفول مانده است.
در مورد آتشسوزی پتروشیمی خارگ نیاز بوده که عملیات خنثیسازی انجام شود به گونهای که گازهای خطرناک دیگر از طریق تزریق گازهای خنثی همچون نیتروژن بیاثر شوند تا موجب بروز حادثه نشود. اما متاسفانه این اتفاق در زمان تعمیرات اساسی موجب بروز مصدومیت برای پنج نفر شده که دو نفر از این افراد جان باختهاند.
با همه این اوصاف میدانیم که اولین حادثه، میتواند آخرین حادثه باشد و راهحل عقلانی و منطقی آن است که درجه ایمنی و ضریب اطمینان را هرچه بالاتر ببریم. زیرا یک اتفاق در اثر کوچکترین سهلانگاری میتواند به حوادث مرگبار و فاجعه آمیزی ختم شود.
بر اساس مدل پنیر سوئیسی (Swiss cheese model) خطاها و رویدادها معمولاً چندعاملی هستند و بروز یک حادثه به سبب بروز همزمان چند خطا در لایههای امنیتی و حفاظتی و یا انجام نشدن برخی از اقدامات محافظتی سیستم، و یا موارد مربوط به پرسنل (خطای انسانی) است.
حالا بنا به اظهارات رییس دادگستری خارگ برای موضوع آتشسوزی در یکی از کارخانههای پتروشیمی جزیره خارگ پرونده قضایی تشکیل شده و بلافاصله دستگاه قضایی جهت بررسی موضوع و دستورات قضایی به قضیه ورود کرده است، رضا حاجب فرد، با بیان اینکه نشت مواد نفتی موجب ایجاد انفجار و آتش سوزی شده است، عنوان کرده "دستورات قضایی برای تشکیل پرونده انجام شده و جهت بررسی دقیقتر علت وقوع حادثه کارشناس و بازرسین مربوطه به محل اعزام خواهند شد.
وی همچنین تاکید کرده است که "این موضوع به دقت بررسی خواهد شد و در صورت احراز هر گونه تقصیر و یا سهل انگاری از ناحیه شخص یا اشخاصی در بروز حادثه یاد شده، مسببین تحت تعقیب کیفری قرار خواهند گرفت." اما آیا هر یک از این اقدامات که پس از بروز حادثه انجام میشوند میتوانند جانهای عزیز دو نفر قربانی این حادثه را به خانوادههایشان برگرداند؟
در پایان باید گفت؛ اتفاقات تلخی چون حادثه اخیر در مجتمع پتروشیمی خارگ، که منجر به مرگ دو نفر از فرزندان این مرزوبوم شد، از جمله حوادث پرتکرار و غمانگیزی است که مرتباً در کارخانجات، پتروشیمیها و دیگر محیطهای کارگاهی یا صنعتی رخ میدهد. مردادماه سال جاری نیز حادثه آتشسوزی در کارخانه سیمان دشتستان موجب مصدومیت ۶ نفر شد که متاسفانه یکی از آنان جان باخت. لذا ضرورت دارد مبحث ایمنی و اصول و ضوابط آن بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
حاشیه دوم اما به ماجرای سندی میپردازد که هفته گدشته سروصدای زیادی به پا کرد.
میگویند چرا مجلس یازدهم کاری با زنگنه ندارد؛ پاسخ ساده است. او با «پولپاشی» نمایندگان را به زمین خود میکشاند و اجازه نمیدهد وزارتش به خطر بیفتد. این نامه، مربوط به درخواستی است که نماینده آستارا برای زنگنه مینویسد تا مقام عالی وزارت، برای پرداخت ۶ میلیارد تومان موافقت کند./ میز نفت
حاشیه سوم اما سه سوال مهم درباره ابهامات شیوه توزیع درآمدهای نفتی کشور چگونه توزیع میشود؟
با وجودی که شرکت ملی نفت ایران بازپرداخت هزینههای سرمایه گذاری صورت گرفته برای استحصال نفت از میادینی که سرمایهگذاری در آنها براساس ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید صورت گرفته را انجام نداده است، سهم ۱۴.۵ درصدی از درآمدهای حاصل از توسعه این میادین را دریافت میکند. به علاوه، میزان بازپرداخت مربوط به قراردادهای ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید توسط شرکت ملی نفت ایران به بخش خصوصی، بهصورت شفاف در منابع و مصارف عمومی منعکس نمیشود و قبل از واریز منابع به خزانه، این بازپرداختها بهصورت فرابودجهای و از سرجمع منابع حاصل از صادرات نفت انجام میشود.
سه سوال مهم درباره ابهامات شیوه توزیع درآمدهای نفتی کشور
با توجه به آنچه گفته شد، چند سوال ساده ولی مهم درباره شیوه توزیع درآمدهای نفتی کشور مطرح است:
الف- چرا شرکت ملی نفت ایران از درآمدهای ناشی از توسعه میادین با استفاده از منابع بند «ق» تبصره ۲ قانون بودجه ۹۳ و ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید، هم سهم ۱۴.۵ درصدی دریافت میکند؟
ب- براساس چه قانونی، سهم شرکت ملی نفت ایران از محل فروش داخلی نفت خام و میعانات گازی، ۱۴.۵ درصد است؟
ج- براساس چه قانونی، سهم شرکت ملی نفت ایران از محل فروش نفت خام و میعانات گازی به پالایشگاه های داخلی در سال ۹۷، صرفا حدود ۳.۵ درصد از این درآمدها بوده است؟/فارس
حاشیه آخر به ماجرای ابهام در علت معطلی بهرهبرداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی میپردازد.
چندی پیش مدیرعامل شرکت بهره بردار میدان گازی پارس جنوبی طی مصاحبهای به ۲.۵ برابر شدن تولید گاز از این میدان گازی مشترک از ابتدای فعالیت دولت تدبیر و امید اشاره کرده است. این در حالی است که اساساً نمیتوان میزان تولید از این میدان را در این دولت و دولتهای گذشته مقایسه کرد. چرا که تولید اساسی در دولتهای گذشته وجود نداشته است و اگر قراردادهای بهره برداری و توسعهای ۳۵ ماهه دولت نهم و دهم که وزیر نفت بعد از ۷ سال اقرار به تحسین برانگیز بودن آنها اعتراف کرد، وجود نداشت اساساً اکنون تولیدی را شاهد نبودیم.
توتال با چنین پیشینه قابل تأملی، همچنان موردعلاقه وزارت نفت است و بعد از برجام، با فرش قرمزی که از سوی مقامات ایرانی برای این شرکت بدسابقه پهن شد، توانست قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی را به دست بگیرد. اما با خروج آمریکا از برجام، این شرکت بدسابقه فرانسوی، جزو اولین شرکتهایی بود که قرارداد و ایران را ترک کرد و گفت که حاضر نیست منافع خود را بخاطر تحریم ایران به خطر اندازد ولی با تحریمهای آمریکا، ایران را ترک کرد؛ البته زنگنه در توجیه خروج توتال از قراردادمعتقد بود: باید توتال را درک کرد!
سوالات زیادی درباره فاز ۱۱ پارس جنوبی و واگذاری آن به شرکت توتال آن هم با قرارداد آی.پی.سی بدون پرداخت خسارت وجود دارد که با گذشت بیش از ۷ سال از فعالیت دولت تدبیر و امید، وزیر نفت هنوز پاسخ شفافی به آنها نداده است. از سویی دیگر اگر امکان توسعه این فاز با توجه به ایجاد ایستگاههای فشارافزایی دریایی و خشکی توسط شرکتهای ایرانی وجود دارد و مدیرعامل شرکت بهره بردار از این میدان خبر از اجرای آن توسط بخش داخلی میدهد؛ وزیر نفت باید به این پرسش اساسی پاسخی واضح دهد که چرا بهره برداری از این فاز را بخاطر توتال به تأخیر انداخته است؟/مهر
لازم به ذکر است درج اخبار حواشی هفتگی حوزه نفت و انرژی در این بخش به منزله تایید آنها نیست و سایت تحلیلی خبری نفتیها صرفا گردآورنده اخبار در این بخش خبری میباشد.