نفتی ها /حاشیه اول این هفته "نفتی‌ها" را با یادداشتی از محمد هادی موسوی آغاز میکنیم که از نفتی گفته که سالهاست میهمان خوزستان است اما ماحصلی برای آنها نداشته است .
در ادامه این یادداشت آمده، آن زمان که نفت کشف شد تصور بر این بود که بهره برداری از منابع نفتی می تواند باعث توسعه منطقه و کاهش فقر گردد اما نتیجه آن خودکشی عمران در کنار این نماد توسعه بود. این طلای سیاه، قرار بود که باعث رونق خوزستان و کشور شود اما همین نفت، امروز گلوگاه فشار بر کشور و باعث سرعت گرفتن چرخه فقر در خوزستان شده است.
گرچه کشف نفت تغییرات زیادی در منطقه ایجاد کرده و باعث پیشرفت سخت افزاری برخی مناطق شده اما این توسعه، در ازای پسرفت نرم افزاری و توسعه چرخه فقر بوده است. اما چرا نفت و صنایع وابسته به آن، چندان که باید، نتوانسته اند تغییر ملموسی در توسعه مناطق نفتی ایجاد کند؟
عوامل متعددی می توان برای این موضوع برشمرد اما شاید یکی از مهمترین دلایل آن این است که توسعه نفتی، “توسعه وارداتی” است. نفت شاید بیش از صد سال در خوزستان جاری است اما این منطقه برای صده ها، فرهنگ و اقتصاد بومی مختص به خود را داشته است.
در پیان اما به نکته خوبی اشاره شده است، جان کلام آنکه توسعه نفت، گاز و پتروشیمی در مناطق محروم نتوانسته و نمی تواند باعث بیشتر و توسعه همه جانبه اقتصادی و فرهنگی آن مناطق گردد و جهت بازدهی بهتر لازم است وزارت نفت و دیگر دستگاه های ذی ربط، بجای تفکر عمرانی، تفکر بومی و فرهنگی را جایگزین روشهای موجود نماید. شوربختانه آنکه امروزه نه تنها از تجربیات غرب کارون، ماهشهر و عسلویه درس نگرفته ایم بلکه با انتقال نفت و گاز به «سواحل مکران» درصدد فقر زدایی و توسعه آن مناطق نیز هستیم! غافل از اینکه در خوزستان و عسلویه که نفت و گاز جزو منابع محلی محسوب می شود آورده چندانی جهت مردم منطقه نداشته چه رسد به آنکه نفت و گاز عاریتی از منطقه دیگری را به مکران انتقال دهیم. تعریف بیش از ۲۰ میلیارد دلار طرحهای نفتی و پالایشی و پتروشیمی در منطقه مکران عایدی خاصی جز افزایش فقر برای مردم منطقه ندارد و با صرف هزینه های بسیار کمتر از این می توان اقتصاد بومی منطقه را متحول و هوا، خاک و آب و بکر بودن منطقه را نیز از بین نبرد. مادامیکه چنین تفکری حاکم است، آینده «روشنی» از «عمران» در این مناطق نیز قابل پیش بینی نیست.
حاشیه دوم این هفته هم باز به پرونده کرسنت و یک سوال از مخالفان کرسنت اختصاص دارد.
یکی از مهم ترین نقدهای مخالفان قرارداد کرسنت این بود که چرا ایران گاز ارزان به امارات میدهد، این ایراد از جنبه های مختلف جواب داده شده است و دارد اما اگر هم این ایراد را بپذیریم ، سوال اینجاست چرا ارزان فروشی گاز همراه به امارات این همه جنجال درست میکند اما بی بها و بدون پول گرفتن از عراق ، روزی سی میلیون مترمکعب گاز دادن به این کشور هیچ صدایی از کسی در‌نمیاورد؟ در قرارداد کرسنت گاز همراه نفت داده میشد اینجا گازی که در شبکه سراسری است و در عسلویه تولید میشود.
بله درست است ما اگر به عراق گاز ندهیم و برق عراق دچار مشکل شود از عربستان تامین میکند و ما یک شریک واقعی را از دست میدهیم.
این استدلال درستی است اما چرا این نسخه راهبردی را برای امارات نمیشد پیش ببریم؟
یعنی کسانی که قرارداد کرسنت را بسته اند این نگاه را نداشتند که برق شارجه به گاز ایران پیوند بخورد موضع گیری های سیاسی امارات و شیخ شارجه هم تند و تیز نیست و ایران در کلام شان مانند رژیم صهیونیستی نیست!؟/ کانال از نفت چه خبر
حاشیه بعدی این هفته هم به جزئیاتی از نشست غیرعلنی زنگنه با نمایندگان میپردازد.
روایت مجتبی توانگر از نمایندگان فعلی مجلس است، پیرامون جزئیات نشست غیرعلنی زنگنه با نمایندگان. او در رشته توئیتی گزارش داده است:
سه شنبه گذشته آقای مهندس زنگنه وزیر محترم نفت مهمان جلسه غیرعلنی مجلس بود که پس از سخنان اولیه جناب وزیر، فرصتی به سه تن از نمایندگان داده شد تا هریک نکاتی را در سه دقیقه مطرح کنند.
محورهایی که یکی از نمایندگان بیان کرد و پاسخهای وزیر به شرح ذیل بود:
۱. انتصابات
چرا نمایندگان مجلس گذشته را بخصوص افراد غیرمرتبط را در مناصب مهم وزارت نفت به کار گرفتید؟ دلیل ارتقای برخی افراد خاص و اعطای وریدهای ویژه به آنها چه بوده است؟
فردی (مقدم) که قبلا معاون وزیر نفت بوده و قبل از اجرای قانون سقف پاداش بازنشستگی با پاداش میلیاردی بازنشست شد، چرا در مرداد ۹۸ مجددا به عنوان مشاور شما منصوب شده است؟
(پاسخ: ما هیچ نماینده ای را استخدام نکردیم. آقای مقدم انسان شایسته است که به درد ما میخورد و یک ریال هم برای مشاور بودن نمی گیرد!)
۲. آسمانخراش شرکت گاز
در شرایط بی پولی کشور که وزیر محترم نیز از اوضاع بد مالی در وزارتخانه سخن می گوید دلیل اصرار شرکت ملی گاز برای ساخت برج جدید چند هزارمیلیاردی در خیابان پاسداران چیست؟ (پاسخ: هیچ ساخت و ساز یا خرید ساختمان جدید در وزارت نفت در دستور کار نیست و نباید ادامه یابد.)
۳. گازهای فلر
بیش از ۲۰ سال از مطرح شدن طرح ساماندهی و جمع آوری گازهای فلر - که معادل چند فاز پارس جنوبی را می سوزاند - در وزارت نفت می گذرد. با وجود متقاضی بخش خصوصی، چرا پروژه استفاده از گازهای فلر در وزارت نفت اکنون تنها ۲.۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد؟ (پاسخ: درباره گاز فلر درست می گویید عقب ماندگی داریم. قول می دهیم تا ۱۴۰۱ کامل اجرایی شود.)
۴. پرونده کرسنت
روزی که هفت سال قبل برای اخذ رای اعتماد به مجلس آمدید قول دادید چند هفته ای پرونده کرسنت را به نفع ایران خاتمه دهید! چرا اکنون که کم کم در حال رفتن هستید کرسنت نه تنها بسته نشده که پیچیده تر هم شده است؟ (پاسخ: توضیح کرسنت دو ساعت وقت میخواهد ولی مختصرش اینکه ما وارث پرونده کرسنت بودیم و هر زمان میرفت حل شود یک اظهارنظر کار را خراب میکرد. الان هم در دو پرونده در حال پیگیری حقوقی قرارداد کرسنت هستیم)
۵. قوانین معطل در اجرا
چرا قانون مشارکت دادن مردم در پروژه های نفتی پس از یک سال و نیم از ابلاغ هنوز اجرایی نشده است؟ آیین نامه پتروپالایشگاه ها چه شد؟ (پاسخ: آیین نامه ساخت پتروپالایشگاه ها در حال تدوین است و به زودی نهایی میشود.)
۶. کارت سوخت و پالایشگاه
چرا در شش سال از دوران وزارت شما کارت سوخت کنار گذاشته شد که دوباره مجبور شوید به یکباره استفاده از آن را اجباری کنید؟ همچنانکه اعتقاد به ساخت پالایشگاه نفت نداشتید! (پاسخ: کارت سوخت هیچگاه تعطیل نشد، مردم خودشان استفاده نمی کردند)
۷. تسویه بدهی‌ها
علت عدم تهاتر بدهی ۴۰ هزار میلیارد تومانی وزارت نفت به قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا با فرآورده یا سهام پالایشگاه ستاره خلیج فارس چیست؟ (پاسخ: ما سهامی نداریم که بدهیم و اکثرا متعلق به بخش خصوصی و صندوقهای بازنشستگی است)
۸. صنایع پایین دستی پتروشیمی
علت عدم توسعه صنایع اشتغال آفرین پایین دستی پتروشیمی در این سالها چه بوده است؟ (پاسخی داده نشد)
۹. پروژه‌های سال آخر دولت
گفته شده در سال آخر دولت حدود ۸۰ میلیارد دلار پروژه در بخشهای بالادستی و پایین دستی نفت و بهینه سازی انرژی کشور در حال تعریف و واگذاری است. لطفا در این باره توضیح دهید!
(پاسخی داده نشد)
حاشیه آخر این هفته هم به حاشیه های ایجاد شده در پس گفتوگوی طولانی هدایت‌اله خادمی مدیرعامل اسبق حفاری شمال با خبرگزاری مهر اختصاص دارد که در هفته گذشته انجام شده و آنقدر سرشار از گاف‌های متنوع و متعدد، هم از سوی خبرنگار پرسش‌کننده و هم از سوی پاسخ‌دهنده بود که حتی خیلی از رسانه‌های اصولگرای منتقد وزارت نفت هم حاضر به پوشش درست و جدی آن نشدند.
به دنبال این گفتگو اما وزارت نفت جوابیه‌ای نسبتا طولانی درباره این گفتوگو منتشر کرده که جنجال زیادی در رسانه ها به پا کرد.
وزارت نفت به دنبال این گفتگو نوشت: ابتدا لازم است مراتب تأسف عمیق خود را از سطح نازل و غیرکارشناسی گفتوگوی منتشر شده اظهار کنیم، عمده اظهارات آقای خادمی در این گفتوگو (که خرداد ۹۹ منتشر شده) تفاوت چندانی با ادعاهای مطرح شده ایشان در سال‌های ۹۳ و ۹۴ ندارد، این نشان میدهد چهار سال حضور در کمیسیون تخصصی انرژی مجلس شورای اسلامی متأسفانه سبب بهبود معیارهای دانشی و اشراف اطلاعاتی ایشان نشده است، باعث تأسف است که ما با مردی روبه‌رو هستیم که با وجود چهار سال حضور در کمیسیون انرژی مجلس، «تقریبا هیچ» از ژئوپلیتیک انرژی منطقه نمی‌داند، یا گویا تا به حال موضوعی حساس و راهبردی به‌عنوان «رژیم حقوقی دریای خزر» را به گوش نشنیده‌اند. اظهارات سراسر کذب او مبنی بر دستور وزیر نفت برای پایان حفاری در میدان سردارجنگل خود گویای این است که آقای خادمی همچنان بر ساختن روایت‌های خیالی برآمده از اوهام و بغض شخصی تأکید دارند، همچنین لازم است مراتب تأسف عمیق خود را از سطح بسیار پایین پرسش‌های مطروحه نیز ابراز داریم که نشان میدهد با کلیات، بدیهیات و الزام‌های مباحث توسعه‌ای این صنعت فاصله دارد، نگاه به سطح نازل و عمدتا نادرست پرسش‌های خود مؤید بی‌کیفیت بودن همه گفتوگوی نسبتاً مفصل است و در ادامه شروع به نقد تک تک این نماینده سابق مجلس نمود.
لازم به ذکر است درج اخبار حواشی هفتگی حوزه نفت و انرژی در این بخش به منزله تایید آنها نیست و سایت تحلیلی خبری نفتی‌ها صرفا گردآورنده اخبار در این بخش خبری می‌باشد.